ابوسعد عدالملک بن أبِي عثمان محمد خرگوشِي نیشابورِي شافعِيشیخ الإسلام أبوسعد عبدالملک بن أبِي عثمان محمد بن إبراهیم خرگوشِي نیشابورِي شافعِي معروف به واعظ که گاهی هم او را ابوسعید می گفته اند، اما أبوسعد صحیح تر است یکی از ائمه بزرگ و علمای اعلام بود. أبِي عثمان محمد پدر ابوسعد از مشایخ روزگار خود و از زهاد و عباد صوفیه بشمار می رفته است، چنان که حاکم نیشابوری متوفی سال 405 هجری قمری أبوسعد را زاهد بن زاهد گفته است. ابوسعد خرگوشی نیشابوری شخصیتی فاضل، عالم، ثقه، صالح، پرهیزگار، واعظ، زاهد، و متصوف بود، و در محله خرگوش یکی از محلات نیشابور متولد گردید، نامبرده در سال 373 هجری قمری به سرزمین های عراق، حجاز، شام و مصر سفر نمود، و از محضر علماء و دانشمندان آن نواحی دانش آموخت، و در سال 396 هجری قمری واپس به نیشابور برگشت، و به تدریس، تالیف و ارشاد مردم پرداخت، علاوتاً او برای خدمت به خلق الله تمام اموالش را وقف فقراء و مساکین نمود،، برای تداوی بیماران و مریضان نیز دارالشفای تأسس کرد، و مردمان خصوصاً شفیتگان خود را برای همکاری به آن دعوت نمود، و مساجد و مدارسی را بناء نموده، و کتابخانه أی را دائر ساخت، و قنوات و جوی های آبی را آباد کرد. در این حال خودش زنده گی زاهدانه أی داشت، و از راه کلاه دوزی امرار معاش می کرد. اشخاص زیر از اساتیذ ابوسعد بوده اند، که از بعضی از آن ها حدیث نیز شنیده، و روایت کرده است: ابوالعباس محمد بن یعقوب آصم، قاضی ابومحمد یحیی بن منصور بن عبدالملک، ابو عمرو إسماعیل بن نُجَید بن احمد سلمی نیشابوری از مشایخ صوفیه و جد مادری ابوعبدالرحمن سلمی، ابوعلی حامد بن محمد بن عبدالله رفاء هروی، محمد بن حسن بن اسماعیل سراج، ابی عمرو بن مَطَر، ابوسهل بشر بن احمد اسفراینی، ابوالحسن علی بن بندار صوفی صیرفی نیشابوری، ابو احمد محمد بن محمد بن حسین شیبانی نیشابوری، محمد بن عبدالملک بن جُبَیر نَسَوِي، ابی اسحاق مُزَکِّي نیشابوری، ابی سهل صُعلوکِي نیشابوری و از او ابوبکر احمد بن علی بن خلف شیرازی، ابومحمد حسن بن محمد خلال، حافظ ابوعبدالله محمد بن عبدالله حاکم نیشابوری، ابوالقاسم عبیدالله بن احمد أزهری، ابوالقاسم عبدالعزیز بن علی ازجی، ابوالقاسم علی تنوخی، ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن قشیری و جماعتی دیگر روایت کرده اند. ابوسعد خرگوشی در فقه بر مذهب امام شافعی و در کلام پیرو امام ابوالحسن اشعری بود، و فقه شافعی را در نزد ابی الحسن محمد بن علی بن حسن ماسرجسی از مشاهیر فقهای شافعیه متوفی سال 384 هجری قمری آموخت. وفات او را خطیب در تاریخ بغداد و سمعانی در کتاب الانساب در سال 406 و حاجی خلیفه در کتاب کشف الظنون به سال407 و ذهبی در ماه جمادی الأول سال 407 هجری قمری در نیشابور گفته اند، و بر جنازۀ او ابوعمر بسطامی نماز خوانده است. تالیفات موصوف همگی به زبان عربی بوده، و عبارت اند از: 1 – البشارة والنذارة. 2- تهذیب الاسرار فِي طبقات الأخیار. 3 – سیرالعباد والزهاد. 4 – شرف المصطفی که موضوع آن سیره پیامبر اسلام(ص) می باشد، و در هشت مجلد تالیف گردیده، و آن را نجم الدین محمود بن محمد بن علی راوندی از دانشمندان قرن ششم هجری قمری بفارسی ترجمه و آقای محمد روشن تصحیح نموده، و به سال 1361 خورشیدی در تهران به چاپ رسیده است. 5 – شرف النبوة. 6 – شعائر الصالحین. 7- لوامع. 8 – الاشاره والعباره. 9 – الفتوه. 10 – کتاب الزهد. 11 – تفسیری بزرگ بر قرآن کریم.
منابع و مآخذ:
1 - کشف الظنون جلد پنجم صفحه 503 تالیف مصطفی بن عبدالله
حنفی مشهور به حاجی خلیفه – عربی.
2 - الانساب جلد دوم صفحه 351 تالیف امام ابی سعد
عبدالکریم بن محمد تمیمی سمعانی – عربی.
3 – تاریخ بغداد جلد دوازدهم صفحه 188 تالیف حافظ ابی
بکر احمد بن علی خطیب بغدادی – عربی.
4 – سیر أعلام النبلاء – جلد سوم – صفحه1171 و 1172 – به
شماره 3788 – طبقه بیست و دوم – تالیف امام ذهبِي – عربی.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر