إمام و پیشوا أبوعبدالله
مصعب بن ثابت بن عبدالله بن زبیر بن عوام بن خُوَیلِد بن أسد بن عبدالعُزَّی قرشِي
أسدِي زُبَیرِي مدنِي پدر بزرگ مصعب بن عبدالله زبیرِي بوده است.(6 و 7) موصوف بطور
مرسل از پدربزرگش عبدالله بن زبیر بن عوام أسدِي، پدرش ثابت بن عبدالله بن زبیر بن
عوام أسدِي، عمویش عامر بن عبدالله بن زبیر بن عوام أسدِي، پسر عموی پدرش عُکاشه
بن مصعب بن زبیر أسدِي، پسر عموی دیگر پدرش هشام بن عروه بن زبیر أسدِي، نافع
عمرِي مولای عبدالله بن عمر، محمد بن مُنکَدِر بن عبدالله قرشِي، عطاء بن أبِي رَبَاح
قرشِي، أبِي حازم سلمه بن دینار أعرج، إسماعیل بن محمد بن سعد بن أبِي وَقَّاص زُهرِي، حنظله بن قیس زُرَقِي،
داود بن صالح بن دینار تَمار، عاصم بن عبیدالله بن عاصم بن عمر بن خطاب عمرِي
قرشِي، عبدالله بن عبدالله بن أبِي طلحه أنصارِي، عبدالله بن عروه بن زبیر أسدِي،
عَلاء بن عبدالرحمن بن یعقوب حرقِي، عیسی بن مَعمَر حجازِي، أبِي الأسود محمد بن
عبدالرحمن بن نَوفَل أسدِي، محمد بن مُسلم بن سائب بن خَبَّاب مدنِي، إسحاق بن
عبدالله بن زید أنصاری، زید بن أسلم قرشِي، عبدالله بن زید بن سهل أنصارِي، عطاء
بن دینار هذلِي، محمد بن کعب بن سلیم قرظِي، محمد بن شهاب زهرِي، و جماعتی دیگر
حدیث روایت نموده، و از او پسرش عبدالله بن مصعب بن ثابت زبیرِي والی یمن، زید بن أسلم
قرشِي که از او بزرگتر هم بوده، و محمد بن عمرو بن عَلقَمه لیثِي که از همقطاران
او بوده، عبدالله بن مبارک بن واضح حنظلِي، عبدالعزیز بن محمد دَراوَردِي،
أبوالأسوَد حُمَید بن أسود بن أشقر بصرِي، عبید بن عقیل هلالِي، بِشر بن سَرِي بن
حارث بصرِي، ابو ضَمره انس بن عیاض، حاتم بن اسماعیل بن محمد حارثِي، محمد بن عمر
بن واقدِ واقدِي، عاصم بن عبدالعزیز بن عاصم أشجعِي، عبدالله بن ولید عَدَنِي،
عبدالحمید بن سلیمان بن رافع خزاعِي، عبدالرزاق بن هَمَّام، عیسی بن یونس بن عمرو
سبیعِي، کَهمَس بن حسن تیمِي، محمد بن أبِي عثمان بن ربیعه بن أبِي عبدالرحمن،
مُعافی بن عِمران أزدِي مَوصلِي، أبومَعشَر مدنِي، إبراهیم بن أبِي یحیی أسلمِي،
إسحاق بن سلیمان رازِي، فضیل بن موسی سینانِي، زید بن أسلم قرشِي، عبدالله بن ولید
عجلِي، عبدالله بن جعفر بن نجیح سعدِي، عبدالله بن عثمان عتکِي، قره بن خالد
سدوسِي، لیث بن سعد فهمِي، موسی بن عبیده ربذِي، موسی بن یعقوب زمعِي، نجیح بن
عبدالرحمن سندِي، ابراهیم بن حماد زهرِي و دیگران روایت نموده اند. و احادیث او را
ابوداود، نسائِي و ابن ماجه نقل کرده اند.(1و 8)
عبدالله
پسر امام احمد حنبل به نقل از پدرش می گوید: او ضعیف الحدیث است، و مردم را ندیدم،
که از حدیث او ستایش کنند. عثمان بن سعید دارمِي به نقل از ابن معین او را ضعیف
گفته است. معاویه بن صالح به نقل از ابن معین می گوید: او چیزی نیست. نسائی می
گوید: قوی نیست. دارقطنِي می گوید: مدنِي است، اما قوی نیست، و ابن مبارک از او و
او از عبدالله بن زبیر حدیث روایت نموده است.(2)
امام
ابومحمد عبدالرحمن بن أبو حاتم رازِي در کتاب الجرح و التعدیل نوشته است: از پدرم
درباره مصعب بن ثابت بن عبدالله بن زبیر أسدِي سوال کردم. پدرم گفت: او صدوق اما کثیرالغلط
است، و حدیثش قوی نیست. ابن أبِي حاتم می گوید: از پدرم شنیدم، که می گفت: مصعب بن
ثابت أسدِي در سال 157 هجری قمری به سن 73 سالگی در مدینه وفات یافته است.
عبدالرحمن بن أبِي حاتم گفت: از أبوزرعه (رازِي) دربارۀ مصعب بن ثابت أسدِي سوال
گردید. ابوزرعه گفت: او قوی نمی باشد.(3)
محمد بن
سعد در کتاب طبقات می نویسد: مصعب بن ثابت بن عبدالله بن زبیر بن عوام بن خویلد بن
أسد بن عبدالعُزَّی مادرش کنیزی بوده است. مصعب این فرزندان را آورده است:
عبدالله، اُم بکر، ملیکه، رقیه که مادر شان کنیزی بوده است. کنیه مصعب ابوعبدالله
بوده، و به سال یک صد و پنجاه و هفت در مدینه درگذشته است. عبدالله بن مبارک و جز
او از مصعب روایت کرده اند، او محدثی پر حدیث بوده، ولی او را ضعیف می شمرده
اند.(4)
امام محمد
بن حبان بستی در کتاب تقریب الثقات مصعب بن ثابت اسدِي را در شمار ثقات آورده، و
می نویسد: أبوعبدالله مُصعَب بن ثابت بن عبدالله بن زبیر بن عوام پدر بزرگ مصعب بن
عبدالله زبیرِي بوده، و از جمله اتباع تابعین می باشد. وی در سال 157 هجری قمری
وفات یافته است.(5)
إمام
أبوعبدالله شمس الدین ذهبِي در کتاب سیر أعلام النبلاء می نویسد: إمام و پیشوا أبوعبدالله مصعب پسر ثابت و او پسر
خلیفه عبدالله بن زبیر بن عوام أسدِي زبیرِي مدنِي بوده، و نواسه اش مصعب بن
عبدالله زبیرِي در کتاب النسب آورده است: مادر مصعب بن ثابت اسدِي کنیزکی کَلبِيه
بوده، که او را پدرش ثابت بن عبدالله بن زبیر از سکینه دختر امام حسین(رض) به صد
شتر خریده است. مصعب بن عبدالله زبیرِي می گوید: پدر بزرگش مصعب بن ثابت از عابد
ترین مردمان روزگارش بود، او و برادرش نافع پنجاه سال از عمر خود را روزه گرفتند.
یحیی بن مسکین می گوید: من هرگز کسی را ندیدم، که از مصعب بن ثابت أسدِي بیشتر
نماز بخواند، او در شبانه روزی هزار رکعت نماز می خواند، و همیشه روزه داشت. اسماء
دختر مصعب می گوید: پدرم در شبانه روزی هزار رکعت نماز می خواند. مصعب بن عثمان و
خالد بن وضاح می گویند: مصعب بن ثابت در تمام اوقات روزه داشت، و شبانه روزی هزار
رکعت نماز می خواند، او عابدی سرسخت و قدرتمند و از بلیغ ترین مردمان روزگارش
بود.(7)
منابع و مآخذ:
1 – تهذیب الکمال – جلد بیست و هشتم – صفحه 18، 19، 20،
21 و 22 – به شماره 5980 – تالیف حافظ جمال الدین مزِي – عربی.
2 -
تهذیب التهذیب - جلد پنجم - صفحه 427 و
428 – به شماره 7884 – تالیف حافظ ابن حجر عسقلانی – عربی.
3 –
الجرح والتعدیل – جلد هشتم – صفحه 349 و 350 – به شماره 14714/ 1407 – تالیف ابن
ابی حاتم رازِي – عربی.
4 –
طبقات – جلد ششم – صفحه 268 – تالیف محمد بن سعد کاتب واقدی – ترجمه – دکتر محمود
مهدوی دامغانی – فارسی.
5 –
تقریب الثقات – صفحه 1159 – به شماره 13649 – تالیف امام محمد بن حبان بستی –
عربی.
6 - تاریخ کبیر – حلد هفتم – 353 – به شماره 1524
– تالیف امام محمد بن اسماعیل بخاری – عربی.
7 –
سیر أعلام النبلاء – جلد دوم – صفحه 320 و 321 – به شماره 1018 – طبقه ششم - تالیف
امام ابوعبدالله شمس الدین ذهبی – عربی.
8 – موسوعة الحدیث – معلومات عن الراوِي – عربی.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر