إمام
بزرگ و توانا حافظ أبوإسحاق إبراهیم بن موسی بن یزید بن زَاذان تمیمِي رازِي ملقب
به فَرَّاء(پوستین دوز و پوستین فروش) و معروف به صغیر یکی از أئمه حفاظ، معاصر و
مقارن با أمام أحمد حنبل و یحیی بن معین می باشد.(1، 2 و 5) وی از شیوخ بخاری و
مسلم است، إمام بخاری از وی درصحیح خود 79
حدیث و إمام مسلم 30 حدیث روایت کرده اند.(6 و8) إبراهیم بن موسی فراء از حفاظ
بزرگ ری و از جملۀ علماء، فقها و روات حدیث در نزد اهل سنت و جماعت بوده است.
نامبرده به شهر های مختلف عراق، شام و یمن جهت فراگیری علوم و جمع آوری حدیث سفر
کرده است. امام شمس الدین ذهبی وفات او را در حدود سال 230 هجری قمری آورده
است.(5) و ابن قانع می گوید: وفات إبراهیم بن موسی رازِي در سال دوصد و بیست و
چندم بوده است.(7)
موصوف از إبراهیم بن خالد قرشِي، إبراهیم
بن موسی زَیات مَوصِلِّي، احمد بن بشیر
کوفِي، إسرائیل بن یونس سبیعِي، إسماعیل بن جعفر أنصارِي، إسماعیل بن علیه أسدِي،
بشر بن مفضل رقاشِي، بقیه بن ولید کلاعِي، جرول بن جنفل نمیرِي، جریر بن عبدالحمید
ضبِي، حاتم بن إسماعیل حارثِي، حارث بن مسلم رُوذِي(روذه محله و یا قریه أی مربوط
به شهر ری بوده است)، حماد بن أسامه بن زید قرشِي، حمید بن عبدالرحمن رؤاسِي،
حیویه بن شریح بن یزید حضرمِي، خالد بن عبدالله واسطِي، زکریا بن أبِي زائده
وادعِي، زید بن حباب بن ریان تمیمِي، سفیان بن عیینه هلالی، أبِي الأحوص سلام بن
سُلَیم حنفِي، سلیمان بن حیان جعفرِي، شبابه بن سوار فزارِي، شجاع بن ولید سکونِي،
شعیب بن إسحاق دمشقِي، عَبَّاد بن عوام کلابِي، عبثر بن قاسم زبیدِي، عبدالأعلی بن
عبدالأعلی، عبدالرزاق بن هَمَّام حمیرِي، عبدالعزیز بن عبدالصمد عمِي، عبدالعزیز
بن محمد دراوردِي، عبدالله بن مبارک حنظلِي، عبدالله بن وهب بن مسلم قرشِي،
عبدالوارث بن سعید، عبدالوهاب بن عبدالمجید ثقفِي، عبده بن سلیمان کِلابِي، عطاء
بن مسلم خفاف، علی بن بحر سکونِي، عمر بن ابراهیم عبدِي، عَنبَسه بن عبدالواحد
قرشِي، عیسی بن یونس سبیعِي، فَرات بن خالد رازِي، پدرش أبِي مسعود احمد بن فَرات،
فضل بن موسی سینانِي، قُرَّان بن تَمَّام أسدِي، مُبَشِّر بن إسماعیل عبدِي، محمد
بن أنس قرشِي، محمد بن ثور صنعانِي، محمد بن حرب حِمصِي معروف به أبرش، محمد بن
خازم أعمی، محمد بن ربیعه کِلابِي، محمد بن سلیمان بن عبدالله بن اصفهانِي، محمد
بن شعیب بن شابور قرشِي، محمد بن فضل ضبِي، مسلم بن خالد بن سعید زنجِي، مصعب بن
سلام تمیمِي، معلی بن راشد هذلِي، أبِي مُغیره نضر بن إسماعیل، هشام بن أبِي
عبدالله دستوائِي، هشام بن یوسف صنعانِي، هشیم بن بشیر سلمِي، وکیع بن جراح
رؤاسِي، ولید بن مسلم قرشِي، یحیی بن زکریا بن أبِي زائده، أبِي المُحَّیاة یحیی
بن یعلی مُحاربِي، یزید بن زُرَیع عیشِي، یزید بن هارون واسطِي و عده أی دیگر حدیث
روایت نموده، و از او محمد بن إسماعیل بخارِي، مسلم بن حجاج قشیرِي نیشابورِي،
أبوداود سلیمان بن أشعث سجستانِي، إبراهیم بن سعید جوهرِي، إبراهیم بن مُطَرِّف
إستر آبادِي، احمد بن حسن صوفِي، أحمد بن سیار مروزِي، احمد بن علی بن اسماعیل بن
أبِي بکر رازِي أسفذِني، احمد بن یوسف بحیرِي، إسحاق بن ابراهیم ترمذِي، إسماعیل
بن عمر، جعفر بن محمد زعفرانِي، حسین بن علی بن محمد طَنافسِي قزوینِي، حسین بن
علی بن یزید نیشابورِي، حمید بن مخلد بن قتیبه أزدِي، أبوالهیثم خالد بن یزید
رازِي، سلیمان بن معبد مروزِي، سهل بن بحر عسکرِي، عبدالرحمن بن أبِي حاتم رازِي،
عبدالرحمن بن سلام جمحِي، عبدالله بن حاضر بن صباح رازِي شیخ أبِي بکر شافعِي،
عبدالله بن عبدالرحمن دارمِي، عبدالله بن محمد بن سلام، أبوزُرعه عبیدالله بن
عبدالکریم رازِي، عصمه بن ابراهیم نیشابورِي، علی بن حسین نخعِي، عمار بن موسی
مروزِي، عمرو بن منصور نسائِي، فضل بن دکین ملائِي، فضل بن شاذان رازِي، فضل بن
محمد باهلِي، محمد بن إبراهیم بن زیاد رازِي طیالسِي ساکن طَرطُوس، محمد بن أبِي
بکر نسائِي، أبوحاتم محمد بن إدریس رازِي،
أبوإسماعیل محمد بن إسماعیل ترمذِي، محمد بن ایوب بن ضُرَیس بجلِي، محمد بن جریر
طبرِي، محمد بن عباس بن حسین بن ماهان کابلِي، محمد بن مسلم بن وارة رازِي، محمد
بن منده بن منصور اصفهانِي، محمد بن وضاح مروانِي، محمد بن یحیی بن موسی بن حیویه
اسفراینِي، محمد بن یحیی ذُهلِي، هارون بن حَیَّان تمیمِي، یحیی بن محمد ذهلِي،
یحیی بن موسی بلخِي، یعقوب بن یوسف قزوینِي و تعدادی دیگر روایت کرده اند.(1 و 9)
إمام احمد بن حنبل شیبانی می گوید: درست نیست
که برای ابراهیم بن موسی رازِي صغیر گفته شود، زیرا او در علم و جلالت بزرگ است.
أحمد بن شعیب نسائی می گوید: إبراهیم بن موسی رازِي ثقه است. أبوعبدالله حاکم
نیشابوری می گوید: موصوف ثقه و قابل اعتماد است. ابویعلی خلیلی او را إمام و ثقه
گفته است. یعقوب بن شیبه سدوسِي می گوید: إبراهیم بن موسی رازِي شخصیتی ثابت و
مسلم است.(7 و9)
أبومحمد عبدالرحمن بن أبِي حاتم رازِي در کتاب
الجرح والتعدیل می نویسد: از ابوزرعه شنیدم، که می گفت: إبراهیم بن موسی استوارتر
و درستکارتر است از أبِي بکر بن أبِي شیبه، و از وی صحیح الحدیث تر است، حدیث نمی
گوید مگر از روی کتاب خود، و او حافظ تر از صفوان بن صالح مؤذن است. ابن أبِي حاتم
می گوید: از پدرم شنیدم، که می گفت: إبراهیم بن موسی از ثقات است، و او از أبِي جعفر محمد بن مهران جَمَّال استوارتر و
درستکارتر است.(3)
إمام محمد بن حبان بستِي در کتاب تقریب الثقات
إبراهیم بن موسی رازی را در شمار ثقات آورده، و می نویسد: أبوإسحاق إبراهیم بن
موسی فراء از جمله تبع الأتباع و از اهالی ری بوده است.(4)
منابع
و مآخذ:
1 - تهذیب الکمال – جلد دوم – صفحه 219 ، 220 و
221 – به شماره 254 – تالیف حافظ جمال الدین مزِي – عربی.
2 –
تاریخ کبیر – جلد اول – صفحه 327 – به شماره 1028 - حرف الف - تالیف امام محمد بن اسماعیل بخاری – عربی.
3 –
الجرح والتعدیل – جلد دوم – صفحه 82 – به شماره 436 – حرف الف – تالیف عبدالرحمن
ابن ابی حاتم رازی – عربی.
4 –
تقریب الثقات – صفحه 149 – به شماره 275 – حرف الف – تالیف امام محمد بن حبان بستی
– عربی.
5 –
سیر اعلام النبلاء – جلد دوم – صفحه 1188 – به شماره 1854 – طبقه دوازدهم – تالیف
امام شمس الدین ذهبِي – عربی.
6 –
أسامی من روی عنهم محمد بن إسماعیل البخاری – صفحه 87 – به شماره 25 – حرف الف –
تالیف عبدالله بن عدی جرجانی – عربی.
7 –
تهذیب التهذیب – جلد اول – صفحه 172 – به شماره 307 – حرف الف – تالیف حافظ ابن
حجر عسقلانی – عربی.
8
- إکمال تهذیب الکمال – جلد اول – صفحه 299 و 230 – به شماره 301 – حرف الف –
تالیف علاء الدین مغلطای حنفی – عربی.
9 – سایت موسوعة الحدیث – معلومات عن الراوِي –
عربی.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر