۱۳۹۷ اسفند ۲۹, چهارشنبه

عُقَیل بن خَالِد أیلِي أمَوِي

إمام حافظ أبوخالد عُقَیل بن خالد بن عَقِيل أیلِي أموِي از موالی خاندان حضرت عثمان بن عفان(رض) و از حفاظ حدیث بوده، و وظیفه پولیس شهر مدینه را بدوش داشته است. و أیلِي نسبت وی به أیله شهری در کناره دریای قلزم می باشد. وی در یک مرگ ناگهانی در سال 144 هجری قمری مطابق سال 758 میلادِي در شهر فسطاط مصر درگذشت.(3، 5 و 9)
   موصوف از أبان بن صالح بن عمیر بن عبید قرشِي، أسامه بن زید لیثِي، أسماء دختر أبِي بکر صدیق قرشیه، أنس بن مالک بن نضر أنصارِي، جابر بن إسماعیل حضرمِي، حسن بن یسار بصرِي، پدرش خالد بن عَقِيل، عمویش زیاد بن عقیل، زید بن أسلم، سالم بن عبدالله بن عمر بن خطاب عدوِي، سعد بن إبراهیم بن عبدالرحمن بن عوف قرشِي، سعید بن أبِي سعید خُدرِي، سعید بن سلیمان بن زید بن ثابت أنصارِي، سلمه بن أبِي سلمه زهرِي، سَلَمه بن کُهَیل بن حصین حضرمِي، صالح بن کیسان دوسِي، عبدالله بن عبدالرحمن بن عوف زهرِي، عثمان بن محمد بن مغیره بن أخنس ثقفِي، عِراک بن مالک، عروه بن زبیر بن عوام أسدِي، عکرمه مولای ابن عباس، عمران بن أبِي أنس قرشِي، عمران بن حطان سدوسِي، عمرو بن شعیب قرشِي، قاسم بن محمد بن أبِي بکر صدیق، مجاهد بن جبر قرشِي، محمد بن إسحاق بن یسار، محمد بن کعب أنصارِي، محمد بن مسلم بن تدرس قرشِي، محمد بن مسلم بن شهاب زهرِي، محمد بن یحیی بن حبان أنصارِي، محمود بن ربیع بن سراقه خزرجِي، مَعبد بن کعب بن مالک، مغیره بن حکیم أنباوِي، مکحول بن أبِي مسلم شامِي، نافع مولای ابن عمر، هشام بن عروه بن زبیر أسدِي، یحیی بن أبِي کثیر طائِي، یعقوب بن عتبه بن مغیره ثقفِي و تعدادی دیگر حدیث روایت نموده، و از او پسرش إبراهیم بن عُقیل بن خالد، أحمد بن عمرو بن عبدالله قرشِي، إدریس بن یحیی بن إدریس خولانِي، ثور بن یزید بن زیاد رحبِي، جابر بن إسماعیل حضرمِي، حجاج بن فُرافِصه باهلِي، حجاج بن محمد مصیصِي، حکم بن نافع بهرانِي، أبوجَبَله حَیَّان بن عبدالله بن جبله دارمِي بصرِي، حیوه بن شریح بن صفوان تجیبِي، حیوه بن شریح بن یزید حضرمِي، خارجه بن مُصعب خراسانِي، خالد بن حمید مهرِي، خالد بن یزید جمحِي، رِشدِین بن سعد بن مفلح مهرِي،، سعید بن أبِي أیوب، سعید بن أبِي مریم جمحِي، سعید بن مقلاص خزاعِي، سلامه بن رَوح بن خالد قرشِي، شبابه بن سوار فزارِي، شعیب بن لیث بن سعد فهمِي، ضِمام بن إسماعیل بن مالک مرادِي، طالب بن حجیر عبدِي، عباد بن کثیر ثقفِي، عبدالله بن سمح بن أسامه سهمِي، عبدالله بن صالح جهنِي، عبدالله بن لَهِيعه حضرمِي، عبدالله بن وهب بن مسلم قرشِي، عبدالرحمن بن سلیمان حَجرِي، عبدالرحمن بن سلیمان عنسِي، عبدالرحمن بن عبدالحمید مَهَّرِّي، عبدالرزاق بن همام بن نافع حمیرِي، عبدالعزیز بن أبِي سلمه ماجشون، لیث بن سعد بن عبدالرحمن فهمِي، محمد بن شهاب زهرِي، مُفَضَّل بن فَضَاله بن عبید قتبانِي، نافع بن یزید کلاعِي، یحیی بن أیوب مِصرِي، یحیی بن عبدالله بن بکیر قرشِي، یزید بن خالد بن یزید همدانِي، یزید بن قیس أزدِي، یونس بن یزید أیلِي و تعدادی دیگر روایت کرده اند.(1 و 10)
   عبدالله بن أحمد بن حنبل به نقل از پدرش او را ثقه گفته است. أحمد بن شعیب نسائِي می گوید: عقیل بن خالد أیلِي ثقه است. أحمد بن صالح جیلِي می گوید: ثقه است. إسحاق بن إبراهیم فارسِي او را حافظ گفته است. إسحاق بن راهویه او را ثقه گفته است. أبوزرعه نیز او را ثقه گفته است. یعقوب بن شیبه به نقل از عبدالله بن شعیب صابونِي گفته است:  یحیی بن معین برایم گفت: ثابت ترین کسانی که از زهرِي روایت کرده اند: مالک بن انس بعد مَعمَر و بعد عُقَیل می باشند. عباس دورِي به نقل از یحیی بن معین می گوید: ثابت ترین مردم در روایت از زهرِي، مالک بن انس، معمر، یونس، عُقَیل، شعیب بن أبِي حمزه و سفیان بن عیینه می باشند.(6)
   إمام محمد بن حبان بستِي در کتاب تقریب الثقات عقیل بن خالد أیلِي را در شمار ثقات آورده، و می نویسد: عقیل بن خالد أیلِي قرشِي أموِي از اتباع تابعین و مولای خاندان حضرت عثمان بن عفان بوده، و در سال 141 یا 142 هجری قمری وفات یافته است.(4)
   محمد بن سعد کاتب واقدی در کتاب طبقات می نویسد: عقیل بن خالد شاگرد و مصاحب زهری و محدثی ثقه بوده است.(2) عزالدین ابن اثیر در تاریخ کامل می نگارد: عقیل بن خالد أیلِي خداوندگار زهرِي در سال 144 هجری قمری در مصر به گونۀ ناگهانِي مرد.(7)
   إمام شهاب الدین أبِي الفلاح ابن عماد حنبلی در کتاب شذرات الذهب آورده است: عقیل بن خالد أیلِي مولای بنی امیه، از یاران زهرِي و شخصیتی حافظ، ثقه و ثابت بوده، و در سال 144 هجری قمری وفات یافته است.(8)
   مُفَضَّل بن غَسان غَلَّابِي از قول ماجِشون می گویند: عقیل این جا در نزد ما در مدینه پاسبان بود، و در سال 141 هجری قمری در مصر وفات یافت. یحیی بن بکیر می گوید: عقیل بن خالد أیلِي در سال 141 یا 142 هجری قمری در مصر وفات یافته است. محمد بن عزیز أیلِي وفات او را در سال 142 هجری قمری گفته است. أبوطاهر بن سرح به نقل از خالویش أبِي رجاء می گوید: عقیل بن خالد در سال 144 هجری قمری در یک مرگ ناگهانی در مصر درگذشت. أبوسعید بن یونس می گوید: عقیل بن خالد أیلِي در یک مرگ ناگهانی در شهر فسطاط مصر در قصر عمار بن مُویس بن أبِي سعید در سال 144 هجری قمری وفات یافت.(1 و 6)
منابع و مآخذ:
1 – تهذیب الکمال – جلد بیستم – از صفحه 242 الی صفحه 245 – به شماره 4001 – تالیف حافظ جمال الدین مزی – عربی.
2 – طبقات – جلد هفتم – صفحه 528 – تالیف محمد بن سعد کاتب واقدی – دکتر محمود مهدوی دامغانی – فارسی.
3 – تاریخ کبیر – جلد هفتم – قسم اول جزء چهارم – صفحه 94 – به شماره 419 – تالیف إمام محمد بن إسماعیل بخاری – عربی.
4 – تقریب الثقات – صفحه 865 – به شماره 9810 – تالیف امام محمد بن حبان بستی – عربی.
5 – سیر أعلام النبلاء – جلد دوم – صفحه 273 و 274 – به شماره 962 – طبقه پنجم – تالیف أبوعبدالله شمس الدین ذهبِي – عربی.
6 – تهذیب التهذیب – جلد چهارم – صفحه 156 و 157 – به شماره 5463 – تالیف حافظ ابن حجر عسقلانی – عربی.
7 – تاریخ کامل – جلد هشتم – صفحه3403 – تالیف عزالدین ابن اثیر – ترجمه دکتر سید حسین روحانی و حمیدرضا آژیر – فارسی.
8 – شذرات الذهب – جلد اول – صفحه 354 – حوادث سال 144 هجری قمری – تالیف شهاب الدین ابن عماد حنبلِي – عربی.
9 – اعلام زرکلی – جلد چهارم – صفحه 242 – حرف عین – تالیف خیرالدین زرکلِي – عربی.
10 – موسوعة الحدیث – معلومات عن الراوِي – عربی.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

إبراهیم بن عبدالله هروی:

  -     حافظ استاد أبوإسحاق إبراهیم بن عبدالله بن حاتم هروِي ساکن بغداد شخصیتی متکلم، قارِي، صدوق و یکی از مشاهیر محدثین بوده، و اصل او از ه...