إمام حافظ أبویحیی مَعن بن عیسی بن یحیی بن دِینار
أشجَعِي مَدنِي معروف به قَزَّاز(ابریشم کار) ازموالی قبیلۀ أشجع، از اهالی مدینه
و یکی از إمامان حدیث می باشد. او از یاران إمام مالک بن أنس رحمه الله و شخصیتی
ثابت، ثقه و حجت بوده است. موصوف بعد از سال 130 هجری قمری متولد گردید، و در روز
سه شنبه از ماه شوال سال 198 هجری قمری درگذشت.(1 و 6)
أبویحیی
معن بن عیسی قزاز از إبراهیم بن سعد بن إبراهیم بن عبدالرحمن زهرِي، إبراهیم بن
طهمان بن شعبه هروِي، أُبَيَّ بن عباس بن سهل بن سعد ساعدِي، أسامه بن زید لیثِي،
إسحاق بن حازم زیات، إسحاق بن یحیی بن طلحه بن عبیدالله قرشِي، أبِي الغُصن ثابت
بن قیس مدنِي، جریر بن حازم أزدِي، حارث بن عبدالملک بن عبدالله بن إیاس لیثِي
أشجعِي، خارجه بن عبدالله بن سلیمان بن زید بن ثابت أنصارِي، خالد بن أبِي بکر بن
عبیدالله بن عبدالله بن عمر عمرِي، خالد بن مَیسَره طُفاوِي، زُهَیر بن محمد
تمِيمِي عَنبرِي، سعید بن بَشِير أزدِي، سعید بن سائب طائفِي، سعید بن کلیب عدنِي،
عبدالله بن راشد خزاعِي، عبدالله بن زیاد بن دِرهم، عبدالله بن سلیمان أسلمِي،
أبِي أوَیس عبدالله بن عبدالله مدنِي، عبدالله بن عبدالرحمن جمحِي، أبِي جُندب
عبدالله بن عمرو هُذَلِي، عبدالله بن مُؤَمَّل مَخزُومِي، عبدالله بن منیب حارثِي،
عبدالله بن نافع أسدِي، عبدالله بن یحیی بن عطاء، عبدالرحمن بن أبِي الزناد قرشِي،
عبدالرحمن بن سعد بن عَمَّار مؤذن، عبدالرحمن بن عبدالله بن دِینار، عبدالرحمن بن
أبِي مَوَالی مدنِي، عبدالعزیز بن مُطَّلب بن عبدالله بن حَنطب قرشِي، عبیدالله بن
علِي بن عبیدالله، عبیدالله بن عمر بن حفص بن عاصم بن عمر بن خطاب عدوِي، عفیف بن
سلام بجلِي، عمر بن سلام، عمران بن أبِي أنس قرشِي، فائد مولای عبادل، قیس بن ربیع
أسدِي، مالک بن أنس أصبحِي، محمد بن بجاد بن موسی بن سعد بن أبِي وَقَّاص قرشِي،
محمد بن صالح بن دینار تمار، محمد بن عبدالرحمن بن أوقَص مخزومِي أوقَصِي، محمد بن
عبدالرحمن بن أبِي ذِئب عامرِي، محمد بن عبدالله بن مسلم زهرِي، محمد بن مسلم
طائفِي، محمد بن هلال مدنِي، مَخرَمه بن بُکَیر بن عبدالله بن أشَج قرشِي، مسور بن
عبدالملک مخزومِي، مُعاویه بن صالح حَضرمِي، مَنصور بن أبِي الأسوَد، مُنکَدِر بن
محمد بن مُنکَدِر تیمِي، موسی بن أعین جزرِي، موسی بن طلحه بن عبیدالله قرشِي،
موسی بن علِي بن رَباح لخمِي، موسی بن یعقوب بن عبدالله زَمعِي، نافع بن مالک
تیمِي، هشام بن سعد قرشِي، أبِي رُزَیق، عبیده دختر نابل حجازیه و دیگران حدیث
روایت نمود، و از او إبراهیم بن مُنذر حِزامِي، إبراهیم بن سعید جوهرِي، إبراهیم
بن محمد بن عباس شافعِي، إبراهیم بن إبِي إسرائیل مروزِي، إبراهیم بن محمد ناجِي،
أحمد بن إبراهیم بن کثیر دورقِي، أحمد بن أسد بن عاصم بجلِي، أحمد بن محمد بن حنبل
شیبانِي، أحمد بن خالد خَلَّال، أحمد بن عبدالصمد أنصارِي، إسحاق بن أبِي إسرائیل
مروزِي، إسحاق بن إسماعیل یتیم، إسحاق بن بُهلُول بن حسان تُنُوخِي، إسحاق بن عیسی
بن طَباع، إسحاق بن موسی بن عبدالله أنصارِي، إسماعیل بن یزید بن حریث أصفهانِي،
حامد بن یحیی بن هانِي بلخِي، حسن بن صَبَّاح بَزَّار، حسین بن عیسی بِسطامِي،
خَلف بن سالم مُخَرَّمِي، ذُؤیب بن عِمامه سَهمِي، أبوخَیثمه زُهیر بن حَرب بن شداد
حرشِي، سریح بن یونس بن إبراهیم مروروذِي، سعید بن سلیمان بن کنانه ضبِي، سعید بن
محمد جَرمِي، سلیمان بن داؤد بن بشر بن زیاد شاذکونِي، سَهل بن زَنجَله رازِي،
صالح بن مِسمار کشمیهنِي مروزِي، صفوان بن صالح دمشقِي، طاهر بن أحمد زُبیرِي،
طاهر بن محمد بن عبدالله بن زبیر زبیرِي، عاصم بن عبدالعزیز بن عاصم أشجعِي،
عبدالأکرم بن موسی ناجِي، عبدالله بن جعفر بن یحیی بن خالد بن برمک برمکِي،
عبدالله بن زبیر بن عیسی بن عبیدالله حمیدِي، أبوسعید عبدالله بن سعید أشَج،
أبوبکر عبدالله بن محمد بن أبِي شیبه عبسِي، عبدالرحمن بن بشر بن حکم عبدِي،
عبدالرحمن بن یعقوب بن أبِي عباد قلزمِي، عبدالرحمن بن یونس رومِي، عبدالرحمن بن
یونس مُستَملِي،، علِي بن شعیب سِمسار، علِي بن محمد زیادِي، علِي بن مَدِينِي،
علِي بن مَیمون رَقِي، غیاث بن جعفر رحبِي، فضل بن صباح سمسار، قُتیبه بن سعید
بغلانِي، مُجاهِد بن موسی بن فروخ ختلِي، محمد بن أبان بن وزیر بلخِي، محمد بن
أحمد بن أبِي خَلف سلمِي، محمد بن إسحاق مسیبِي، محمد بن بجیر بن حازم بن راشد
بجیرِي، محمد بن حارث بَزَّاز، أبوبکر محمد بن خَلَّاد بن کثیر باهِلِي، محمد بن
رافع نیشابورِي، محمد بن سعد بن منیع هاشمِي، محمد بن عبدالله موصلِي، محمد بن
عبدالله بن نُمَیر همدانِي، محمد بن فضیل بن غزوان بن جریر ضبِي، محمد بن محمد بن
خلاد باهلِي، محمد بن مصفی بن بهلول قرشِي، محمد بن یحیی بن أبِي عمر عَدَنِي،
محمد بن یزید أدَمِي، محمود بن خِداش، موسی بن إسماعیل ضراب، موسی بن إبراهیم
أنصارِي، موسی بن معاویه صمادحِي، موسی بن هارون بن بشیر بنِي، نَصر بن علِي
جَهضَمِي، هارون بن عبدالله حَمَّال، هشام بن عَمَّار دمشقِي، یحیی بن معین، یحیی
بن موسی بن عبدربه حدانِي، یعقوب بن حُمَید بن کاسب مدنِي، یعقوب بن سفیان بن جوان
فسوِي، یوسف بن سلمان باهلِي، یوسف بن یعقوب صَفَّار، یونس بن عبدالأعلی بن میسره
بن حفص صدفِي و غیره روایت کرده اند.(1 و 9)
أبوالحسن
میمونِي به نقل از أحمد بن حنبل می گوید: من از معن چیزی را ننوشتم. إسحاق بن موسی
أنصارِي می گوید: از معن شنیدم، که می گفت: مالک جواب عراقیان را در چیزی از حدیث
نمی داد، تا این که من از او سؤال می کردم. محمد بن إسماعیل بخاری او را مقارب
الحدیث گفته است. یحیی بن معین می گوید: أبویحیی معن بن عیسی قزاز در حدیث مالک
ثقه است. أبوإسحاق از قول ابن معین می گوید:
چهل هزار مسئله أی را که معن بن عیسی از إمام مالک رحمه الله شنیده بود،
برای ما بازگو کرد.(6)
إمام
أبومحمد عبدالرحمن بن أبِي حاتم رازِي در کتاب الجرح والتعدیل می نویسد: از پدرم
شنیدم، که می گفت: معن بن عیسی قزاز از ثابت ترین و مؤثق ترین یاران امام مالک
است، و او برای من از عبدالله بن نافع صائغ و ابن وهب محبوب تر است.(3)
إمام محمد
بن حبان بستِي در کتاب تقریب الثقات معن بن عیسی قزاز را در شمار ثقات آورده، و می
نگارد: أبو یحیی معن بن عیسی بن دِینار قَزَّاز از اتباع تابعین و از موالی خاندان
أشجع و از اهالی مدینه و عهده دار فراگرفتن قرائت از مالک رحمه الله بوده، و در
سال 198 هجری قمری وفات یافته است.(4)
إمام محمد
بن إسماعیل بخاری در تاریخ کبیر آورده است: أبو یحیی معن بن عیسی بن یحیی بن دینار
مدنِي معروف به قزاز مولای قبیله أشجع بوده، و در سال 198 هجری قمری وفات یافته
است.(5)
محمد بن
سعد در کتاب طبقات می نویسد: معن بن عیسی کنیه اش أبویحیی و وابستۀ أشجع بوده است،
او در مدینه ابریشم می ساخت، و می فروخت، او غلامانی داشت، که ابرشم باف بودند،
بدین گونه که ایشان را می خرید، و آموزش می داد، او به ماه شوال سال 198 هجری قمری
در مدینه درگذشت. محدثی مورد اعتماد، پر حدیث، امین و سخنش بسیار معتبر و استوار
بود.(7) محمد بن فُضَیل بَزَّاز افزوده است که: وفات معن بن عیسی قزاز در روز سه
شنبه بوده است.(2)
در کتاب
شذرات الذهب تالیف شهاب الدین ابن عماد حنبلِي آمده است: إمام أبویحیی معن بن عیسی
مدنِي معروف به قزاز در سال 198 هجری قمری درگذشت، او از یاران إمام مالک بن أنس و
شخصیتی ثابت، ثقه و حجت بود.(9)
منابع و مآخذ:
1 – تهذیب الکمال – جلد بیست و هشتم – از صفحه 336
الی صفحه 340 – به شماره 6115 – تالیف حافظ جمال الدین مزی – عربی.
2 – تهذیب التهذیب – جلد پنجم – صفحه 485 و 486 – به
شماره 8034 – تالیف حافظ ابن حجر عسقلانی – عربی.
3 – الجرح و التعدیل – جلد هشتم – صفحه 317 – به
شماره 14578/ 1271 – تالیف ابن ابی حاتم رازی – عربی.
4 – تقریب الثقات – صفحه 1181 – به شماره13930 –
تالیف محمد بن حبان بستِي – عربی.
5 – تاریخ کبیر – جلد هفتم – قسم اول از جزء چهارم -
صفحه 390 و 391 – به شماره 1703 – تالیف امام محمد بخاری – عربی.
6 – سیر أعلام النبلاء – جلد دوم – صفحه 807 و 808 –
به شماره 1409 – طبقه نهم – تالیف امام شمس الدین ذهبی – عربی.
7 – طبقات – جلد ششم – صفحه 323 – تالیف محمد بن سعد
کاتب واقدِي – ترجمه دکتر محمود مهدوی دامغانی – فارسی.
8 – شذرات الذهب – جلد دوم – صفحه 59 – حوادث سال
198 هجری قمری – تالیف شهاب الدین ابن عماد حنبلِي – عربی.
9 – سایت موسوعة الحدیث – معلومات عن الراوِي – عربی.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر