إمام حافظ أبوهِشام عَبدُالله بن نُمَیربن أبوحَیَّه
عبدالله بن سَرح بن سلمه بن سعد بن حکم بن سلمان بن مالک(خارِف) بن عبدالله بن
کثیر بن مالک بن جشم بن حاشد هَمدانِي خارِفِي کُوفِي از شاخۀ خارِفِي های قبیلۀ
همدان و پدر محمد بن عَبدُالله بن نُمَیر بوده است. نامبرده در سال 115 هجری قمری
متولد و در سال 199 هجری قمری در کوفه وفات نموده است.(6 و 7)
موصوف از
إبراهیم بن فَضل مَخزُومِي، أجلَح بن عبدالله کِندِي، إسماعیل بن إبراهیم بن
مُهاجر، إسماعیل بن أبِي خالد، أشعث بن سَوَّار، بَدر بن عثمان، بشیر بن مُهاجر،
حارث بن حَصِيره، حارثه بن أبِي الرجال، حجاج بن أرطاة، سَعدان جُهَنِّي، سعید بن عُبید طائِي، سُفیان بن سعید ثورِي،
سُلَیمان أعمش، عُباده بن مُسلم فَزَارِي، عبدالله بن حبیب بن أبِي ثابت، عبدالله
بن عطاء، عبدالعزیز بن عمر بن عبدالعزیز، عبدالملک بن أبِي سُلیمان، عُبیده بن
مُعَتَّب ضَبِّي، عُماره بن زاذان صَیدلانِي، علاء بن صالح، قیس بن ربیع، محمد بن
أبِي إسماعیل، مِسعَر بن کِدام، مُعاویه بن سلمه نُضرِي، موسی بن عُبیده رَبَذِي،
موسی بن مسلم صغیر، هاشم بن بَرِيد، هاشم بن هاشم بن عُتبه بن أبِي وَقاص، یحیی بن
سعید أنصارِي، یزید بن زیاد بن أبِي جَعد، یزید بن أبِي زیاد، أبِي جناب کَلبِي، هشام
بن عُروه، عُبیدالله بن عمر عُمرِي، موسی جُهَنِّي، زکریاء بن أبِي زائده، سعد بن
سعید أنصارِي، حَنظله بن أبِي سفیان، سیف بن سُلیمان مکِي، عبدالرحمن بن عمرو أوزاعِي،
عُثمان بن حکیم أودِي، عمرو بن عثمان بن مَوهَب، مُجالد بن سعید، محمد بن
عبدالرحمن بن أبِي ذِئب، عبدالعزیز بن سِیاه، مالک بن مِغوَل، فُضَیل بن غَزوان و
طائفه دیگر حدیث روایت نموده، و از او پسرش محمد بن عبدالله بن نُمَیر، أحمد بن
بُدَیل یامِي، أحمد بن حنبل، أحمد بن أبِي الحوارِي، أحمد بن أبوشُعیب حَرَّانِي،
أبوعُبیده أحمد بن عبدالله بن أبِي سَفَر، أبومسعود أحمد بن فُرات رازِي، إسحاق بن
محمد فَروِي، إسحاق بن منصور کَوسَج، حسن بن علِي خَلَّال، حسین بن عبدالرحمن جَرجَرائِي،
حسین بن منصور نیشابورِي، حافظ زکریا بن یحیی بَلخِي، أبو خیثمه زُهیر بن حرب،
سُفیان بن وکیع بن جراح، سهل بن زَنجله رازِي، عبدالله بن عمر بن أبان جُعفِي، عبدالرحمن بن
عبدالوهاب عَمِّي، عبدالعزیز بن عبدالله أویسِي، عبید بن یَعِيش، علِي بن محمد طَنافسِي،
علِي بن مسلم طُوسِي، عمرو بن علِي صَیرفِي، محمد بن أبان بلخِي، محمد بن إسماعیل
حَسَّانِي، محمد بن بشر عبدِي، محمد بن ثَوَاب هَبَّارِي، محمد بن سلیمان أنبارِي،
محمد بن سلام بِيکَندِي، محمد بن عمر بن ولید کِندِي، محمد بن متوکل عَسقلانِي،
مَخلَد بن خالد شَعِيرِي، هیثم بن خالد جُهَنِّي، یحیی بن سلیمان جُعفِي، یحیی بن
عبدالحمید حِمَّانِي، یحیی بن معین، یحیی بن موسی بلخِي، یحیی بن یحیی نیشابورِي،
یوسف بن عیسی مَروزِي، علِي بن مدینِي، أبوبکر عبدالله بن محمد بن أبِي شَیبه،
عثمان بن محمد بن أبِي شَیبه، أبوقُدامه عبیدالله بن سعید سَرخسِي، أبوکُرَیب محمد
بن علاء هَمدانِي، أبوموسی محمد بن مثنی، أبوسعید عبدالله بن سعید أشج، هَنَّاد بن
سَرِي، علِي بن حرب طائِي، حسن بن علی بن عَفَّان عامرِي و دیگران روایت نموده
اند.(1)
إمام
أبومحمد عبدالرحمن بن أبِي حاتم رازِي در
کتاب الجرح والتعدیل می نویسد: إبراهیم بن یعقوب جوزجانِي در نامه أی که برایم
نوشت، آمده است که: أبونعیم می گوید: سُفیان از أبِي خالد أحمر در باره عبدالله بن
نُمَیر سؤال کرد. أبِي خالد گفت: عبدالله بن نُمیر مرد خوبی است. ابن أبِي حاتم می
گوید: عثمان بن سعید دارمِي می گوید: برای یحیی بن معین گفتم: ابن إدریس محبتش برای
تو دربارۀ أعمش بیشتر است، یا ابن نمیر؟ گفت: هر دوی ایشان ثقه هستند.عبدالرحمن بن
أبوحاتم رازِي می گوید: از پدرم دربارۀ عبدالله بن نمیر پرسیدم: پدرم گفت: وی شخصی
راست کاری بود.(3)
إمام محمد
بن حبان بستِي در کتاب تقریب الثقات عبدالله بن نُمَیر را در شمار ثقات آورده، و
می نویسد: أبوهِشام عبدالله بن نُمَیر هَمدانِي خَارِفِي از موالی و از اتباع
تابعین و از اهالی کوفه بوده، و در سال 199 هجری قمری وفات یافته است.(4)
إمام محمد
بن إسماعیل بخارِي در تاریخ کبیر می نگارد: أحمد بن أبِي رجاء می گوید: أبوهشام
عبدالله بن نُمَیر کُوفِي همدانِي در سال 199 هجری قمری وفات یافت، و بر جنازۀ او
محمد بن بشر نماز خواند.(5)
محمد بن
سعد در کتاب طبقات آورده است: عبدالله بن نُمَیر کنیۀ أبوهِشام داشت، و به ماه
ربیع الأول سال 199 هجری قمری درگذشت، و محمد بن بِشر عبدِي که دوست او بود، بر
پیکرش نماز گزارد. مرگ عبدالله بن نمیر به روزگار خلافت مامون الرشید خلیفه عباسی
و محدثی بسیار راستگو و پر حدیث بوده است.(7)
إمام
أبوسعد عبدالکریم سمعانِي در کتاب الأنساب آورده است: هَمدانِي به فتح هاء و سکون
میم و دال مهمله منسوب است، به هَمدان که قبیله أی از یمن بودند، و در کوفه سکونت
اختیار نمودند. أبوعلِي غَسَّانِي می گوید: همدان دارای شاخه های زیادی است، که از
جمله آنها سَبِيع، یام، مُرهِبَه و أرحَب می باشند. غسانِي می گوید: از أبالغنائم
مسلم بن نجم مزنِي کوفِي در سمرقند شنیدم، که می گفت: أهالی کوفه بر أهالی بصره
اظهار تفاخر می کردند، تا آن که بحث قبائل ساکن در دو شهر مذکور پیش آمد، هر قبیلۀ
را که اهل کوفه نام می گرفتند، اهالی بصره می گفتند، جماعتی از فلان طائفۀ آن
قبیله در فلان منطقۀ بصره ساکن هستند، تا آن از قبیلۀ همدان نام بردند، اهل بصره
ساکت شدند، و نتوانستند، که از قبیلۀ همدان کسی را نام ببرند، که در بصره ساکن
باشد.(8) در دیوان منسوب به حضرت علِي کرم الله وجهه صفحه 114 آمده، که حضرت
امیرالؤمنین علِي بن أبِي طالب(رض) شعر زیر را دربارۀ قبیلۀ همدان سروده است:
فَلَو کُنتُ
بَوَّاباً عَلَی باب جَنَّةٍ
لَقُلتُ لِهَمدَانَ ادخُلِي بِسَلام
ترجمه: اگر من دروازه بان بر دروازه بهشت بودم، تمام
افراد قبیلۀ همدان را می گفتم، به خیر و سلامتی وارد بهشت شوید.(8)
از جمله همدانیان یکی هم أبوهِشام عَبدُالله بن
نُمَیر هَمدانِي از اهالی کوفه بوده، که از وی پسرش محمد بن عبدالله بن نُمیر و
دیگر اهالی کوفه حدیث روایت نموده اند، و در سال 199 هجری قمری وفات یافته است.(8)
ذهبِي می
گوید: إمام حافظ عبدالله بن نُمَیر هَمدانِي کوفِي خارِفِي از موالِي و شخصیتی
عالم، قوی، فهمیده و ثقه بوده است.(6) حافظ ابن حجر عسقلانِي به نقل از عجلِي او
را ثقه و صالح الحدیث گفته است.(2)
محمد پسر
عبدالله بن نمیر همدانِي خارفِي کوفِي و دیگران گفته اند: موصوف در ماه ربیع الاول
سال 199 هجری قمری وفات یافته، و بر جنازه او محمد بن بِشر نماز خوانده است. بعضی
دیگر از مورخین می گویند: وفات او در ماه ذی القعده بوده است. و گفته شده که تولد
او در سال 115 هجری قمری بوده است. (2)
منابع و مآخذ:
1 – تهذیب الکمال – جلد شانزدهم – از صفحه 225 الی
صفحه 229 – به شماره 3618 – تالیف حافظ جمال الدین مزی – عربی.
2 -
تهذیب التهذیب - جلد سوم - صفحه 271و 272 – به شماره 4254 – تالیف حافظ ابن حجر
عسقلانِي – عربی.
3 –
الجرح والتعدیل – جلد پنجم – صفحه 231 – به شماره 8203/ 869 – تالیف ابومحمد
عبدالرحمن بن ابی حاتم رازی – عربی.
4 –
تقریب الثقات – صفحه 727 – به شماره 8000 – تالیف محمد بن حبان بستی – عربی.
5 –
تاریخ کبیر – جلد پنجم - قسم اول از جزء سوم – صفحه 216 – به شماره 700 – تالیف
إمام محمد بن إسماعیل بخارِي – عربی.
6 –
سیر إعلام النبلاء – جلد دوم – صفحه 786 – به شماره 1388 - طبقه نهم – تالیف امام
شمس الدین ذهبِي – عربی.
7 –
طبقات – جلد ششم – صفحه 853 – تالیف محمد بن سعد کاتب واقدی – ترجمه دکتر محمود
مهدوی دامغانی – فارسی.
8 – الأنساب – جلد پنجم – صفحه 647 و 648 – حرف هاء –
تالیف امام ابوسعد عبدالکریم سمعانِي – عربی.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر