إمام
أّبویحیی محمد بن عبدالرحیم بن أبِي زُهَیر قُرَشِي عَدَوِي عُمرِي فارسِي
بَغدادِي ملقب به بَزَّاز(پارچه فروش) صاحب سَابَرِي و معروف بن صاعِقَه فارسی الاصل، ساکن بغداد و غلام
آزاد کرده شده أی فرزندان حضرت عمر فاروق(رض) بوده، و یکی از حفاظ قابل اعتماد می
باشد.(2 و 7) و سَابَرِي به فتح سین، سکون الف و فتح باء نسبت آن به نوعی از جامه
های بسیار لطیف و زیبا بوده، که آنها را خرید و فروش می کرده است.(7) نامبرده در
سال 185 هجری قمری متولد گردیده، در شهر های فارس، بغداد و مکه مکرمه زندگی کرده،
به کار خرید و فروش پارچه و لباس مصروفیت داشته، و در ماه شعبان سال 255 هجری قمری
به عمر هفتاد سالگی درگذشته است.(2، 8 و 9)
موصوف از إبراهیم بن مُنذِر حِزَامِي، إبراهیم
بن مهدِي مصیصِي، أحمد بن إسحاق حضرمِي، أحمد بن عبدالله بن یونس تمیمِي، أحمد بن
حنبل شیبانِي، إسحاق بن أبِي فروة فروِي، إسحاق بن منصور سلولِي، أبِي مَعمَر
إسماعیل بن إبراهیم هُذَلِي، أبِي المُنذِر إسماعیل بن عمر واسطِي، أسود بن عامر
شاذان، بشر بن موسی أسدِي، حَجَّاج بن محمد أعور، حَجَّاج بن مِنهال أنماطِي،
حرمِي بن حفص بن عمر قسملِي، حسن بن بشر همدانِي، حسن بن عیسی ماسرجسِي، حسن بن
موسی أشیب، حسین بن محمد مَرُّوذِي، أبِي عمر حفص بن عمر حَوضِي، حکم بن موسی
بغدادِي، خالد بن خداش بن عجلان مهلبِي، خالد بن مخلد قطوانِي، خلف بن تمیم
تمیمِي، داود بن رُشَید هاشمِي، رَوح بن عُباده قیسِي، رُوَیم بن یزید مُقرِئ،
زکریا بن عَدِي تیمِي، سریج بن نعمان بن مروان جوهرِي، سُرَیج بن یونس بن إبراهیم
مروروذِي، سعید بن ربیع حرشِي، سعید بن سلیمان واسطِي، سعید بن عبدالحمید أنصارِي،
سعید بن منصور خراسانِي، سعید بن أبِي النضر بلخِي، سلیمان بن حرب بن بجیل واشحِي،
سلیمان بن داود عتکِي، سلیمان بن داود قرشِي، سهل بن حماد عنقزِي، شَبابه بن
سَوَّار فزارِي، شجاع بن ولید سکونِي، شیبان بن أبِي شیبه حبطِي، صدقه بن سابق
صمدِي، طلق بن غنام نخعِي، أبِي عاصم ضَحَّاک بن مَخلد شیبانِي، عاصم بن عاصم
بیهقِي، عاصم بن علی واسطِي، عَبَّاد بن موسی خُتُّلِي، عبدالرحمن بن إبراهیم دحیم
قرشِي، عبدالرحمن بن مبارک عیشِي، عبدالله بن بکر باهلِي، عبدالله بن بکیر غنوِي،
عبدالله بن رجاء غدانِّي، عبدالله بن صالح جهنِي، عبدالله بن عثمان عتکِي، عبدالله
بن عمر تمیمِي، عبدالله بن مسلمه حارثِي، عبدالله بن وهب قرشِي، عبدالله بن یزید
عدوِي، عبدالصمد بن نعمان بزاز، عبدالعزیز بن عبدالله أویسِي، عبدالغفار بن
عبیدالله قرشِي، عبدالمتعال بن طالب ظفرِي، عبدالوهاب بن عطاء خَفَّاف، عبید بن
جناد کلابِي، عبیدالله بن عمر بن میسره جشمِي، عبیدالله بن محمد تیمِي، عبیدالله
بن موسی عبسِي، عتاب بن زیاد خراسانِي، عثمان بن عمر عبدِي، عفان بن مُسلم باهلِي،
علِي بن بَحر بن بَرِّي قطان، علی بن ثابت کوفِي، علی بن حسن ذهلِي، علی بن
مدینِي، عمرو بن حماد قناد، عمرو بن عاصم قیسِي، فضل بن دکین ملائِي، قُبَیصه بن
عُقبه سوائِي، قره بن حبیب تسترِي، قیس بن حفص تمیمِي، کثیر بن هشام کلابِي، مالک
بن إسماعیل نهدِي، مالک بن مِغوَل بجلِي، محرز بن عون هلالِي، محمد بن أبان بلخِي،
محمد بن احمد مزکِي، محمد بن بکیر حضرمِي، محمد بن حکم أحول، محمد بن سابق تمیمِي،
محمد بن عباد مکِي، محمد بن عبدالرحمن أنطاکِي، محمد بن عبدالله بن مثنی قرشِي،
محمد بن عبدالله بن نمیر همدانِي، محمد بن عَرعَره قرشِي، محمد بن فضل سدوسِي،
محمد بن مصعب قرقسانِي، محمد بن یحیی ذهلِي، مسلم بن إبراهیم فراهیدِي، مسلم بن
عبدالرحمن جرمِي، معاویه بن عمرو أزدِي، معلی بن أسد عمِي، مُعَلَّی بن منصور رازِي،
مغیره بن مسلم قسملِي، مکِي بن إبراهیم حنظلِي، منصور بن أبِي مزاحم أسدِي، أبِي
سَلَمَه منصور بن سلمه خُزاعِي، موسی بن إسماعیل تبوذکِي، موسی بن داود ضبِي، موسی
بن مسعود نهدِي، موسی بن هارون بنِي، هارون بن معروف مروزِي، هاشم بن قاسم لیثِي،
هشام بن عبدالملک باهلِي، همام بن یحیی عوذِي، هوذه بن خلیفه ثقفِي، هیثم بن خارجه
خراسانِي، ولید بن صالح ضبِي، یحیی بن إسحاق سَیلَحِينِي، یحیی بن حماد شیبانِي،
یحیی بن معین، یزید بن هارون واسطِي، یعقوب بن إبراهیم بن سعد قرشِي، یعلی بن عبید
طنافسِي، یونس بن محمد مؤدب، أبِي أحمد زُبیرِي و عده أی دیگر حدیث روایت نموده، و
از او محمد بن إسماعیل بخارِي، أبوداود سجستانِي، محمد بن عیسی تَرمذِي، إبراهیم
بن عبدالله بن مسلم کجِي، إبراهیم بن موسی بکرآبادِي، أحمد بن شعیب نسائِي، أحمد
بن إبراهیم بغدادِي، أحمد بن سعید رباطِي، أحمد بن حنبل شیبانِي، أبویعلی أحمد بن
علی بن مثنی موصلِي، أحمد بن علی أبَّار،
أحمد بن علِي بن حسین مدائنِي، أحمد بن عمرو شیبانِي، أحمد بن عمرو عتکِي، أحمد بن
محمد بن سعید مروزِي، أحمد بن محمد بن سلامه طحاوِي، أحمد بن محمد بن عبدالله بن
صدقه بغدادِي، أحمد بن یحیی تسترِي، إسحاق بن إبراهیم منجنیقِي، إسحاق بن عبدالله
سلمِي، إسماعیل بن فضل بلخِي، جعفر بن أحمد قطان، حسن بن علِي معمرِي، حسین بن
إسحاق تسترِي، قاضِي أبوعبدالله حسین بن إسماعیل مَحاملِي، زکریا بن یحیی سَجزِي،
عباس بن حمدان حنفِي، عبدالله بن أحمد بن محمد بن حنبل شیبانِي، عبدالله بن أحمد
أهوازِي، أبوبکر عبدالله بن أبِي داود سجستانِي، عبدالله بن علی بن جارود
نیشابورِي، عبدالله بن أبِي الدنیا قرشِي، عبدالله بن محمد بن ناجیه، عبدالرحمن بن
أبِي حاتم رازِي، عبدالرحمن بن یوسف بن خِراش، علی بن إسماعیل شعیرِي، علی بن حسین
نخعِي، علِي بن شعیب سمسار، علیک رازِي، عمر بن محمد همدانِي، قاسم بن زکریا
مُطَرَّز، محمد بن إبراهیم أندلسِي، محمد بن أحمد فقیه، محمد بن إسحاق سراج، محمد
بن إسحاق بن خزیمه سلمِي، محمد بن خلف محولِي، محمد بن رافع قشیرِي، محمد بن
عبدالجبار سلمِي، محمد بن عبدالله بن حمدویه حاکم نیشابورِي، محمد بن نصر مروزِي،
محمد بن هارون حضرمِي، محمد بن یحیی بغدادِي، محمد بن یحیی ذُهلِي، محمد بن یعقوب
أموِي، محمود بن علی بن مالک شیبانِي، یحیی بن محمد بن صاعد، یعقوب بن سفیان فسوِي،
یوسف بن عبدالهادی مقدسِي و جماعتی دیگر روایت کرده اند.(1 و 10)
حافظ ابن
حجر عسقلانِي می گوید: محمد بن عبدالرحیم بن أبِي زهیر عَدَوِي بغدادِي معروف به صاعقه
حافظی ثقه بوده، و از وی سی و شش حدیث
روایت کرده اند. دارقطنِي می گوید: محمد بن عبدالرحیم بغدادِي ثقه و ثابت است.(6) یحیی
بن محمد بن صاعد می گوید: برای ما أبویحیی ثَقة و أمین است. مسلمه بن قاسم أندلسِي
او را ثقه خوانده است. أبوالعباس بن عُقدَه به نقل از حافظ نصر بن أحمد بن نصر
کِندِي گفته است: محمد بن عبدالرحیم بغدادِي از اصحاب حدیث و از شخصیت های قابل
اعتماد می باشد. محمد بن محمد بن داود کَرَجِي می گوید: محمد بن عبدالرحیم را به
جهت حافظه خوبش صاعقه می گفتند، و او شغل بزازی(پارچه فروشی) داشته است. إسحاق بن
إبراهیم غراب او را ثقه گفته است. محمد بن إسحاق ثقفِي سراج می گوید: محمد بن عبدالرحیم
بزاز(پارچه فروش) غلام آزاد کرده شدۀ فرزندان حضرت عمر فاروق (رض) شخصی ثقه أی
بود، و برایم گفت: من در سال 185 هجری قمری متولد گردیدم، و او در ماه شعبان سال
255 هجری قمری به عمر هفتاد سالگی وفات یافت.(5 و 6)
إمام أبومحمد عبدالرحمن بن أبِي حاتم رازِي در
کتاب الجرح والتعدیل از أبویحیی محمد بن عبدالرحیم صاحب سَابَرِي معروف به صاعقه
یادآوری نموده، و می نویسد: پدرم از وی در مکه به سال 242 هجری قمری حدیث نوشته
است. عبدالرحمن بن أبِي حاتم می گوید: از پدرم راجع به وی سوال گردید، گفت: صدوق
است.(3)
إمام محمد بن حبان بستِي در کتاب تقریب الثقات
محمد بن عبدالرحیم بغدادی را در شمار ثقات آورده، و می نویسد: أبویحیی محمد بن
عبدالرحیم بغدادِي همان که برایش صاعقه گفته می شد، از جمله اتباع تابعین و از
موالی أبِي طالب بوده، و از حفاظ حدیث می باشد، موصوف در سال 255 هجری قمری وفات
یافت.(4)
إمام حافظ أبِي بکر أحمد بن علی بن ثابت خطیب
بغدادِي در تاریخ بغداد می نویسد: أبویحیی محمد بن عبدالرحمن بن أبِي زهیر مولای
فرزندان حضرت عمر فاروق(رض) معروف به صاعقه بوده، و اصالتاً فارسِي است. وی شخصیتی
قابل اعتماد، ضابط، عالم و حافظ می باشد. محمد بن علی صبورِي از عبیدالله بن قاسم
همدانِي و او از عبدالرحمن بن إسماعیل عروضِي و او از أبوعبدالرحمن أحمد بن شعیب
نسائِي روایت نموده، که می گوید: محمد بن عبدالرحیم صاعقه بغدادِي ثقه است. إبراهیم
بن عمر برمکِي از أحمد بن جعفر بن حَمدان و او از عبدالله بن أحمد بن حنبل روایت
نموده، که می گوید: أبویحیی محمد بن عبدالرحیم صاعقه ثقه است.(5)
منابع
و مآخذ:
1 –
تهذیب الکمال – جلد بیست و ششم – از صفحه 5 الی صفحه 8 – به شماره 5417 – تالیف حافظ
جمال الدین مزی – عربی.
2 –
سیر أعلام النبلاء – جلد سوم – صفحه 119 – به شماره 2078 – طبقه چهاردهم – تالیف إمام
أبوعبدالله شمس الدین ذهبی – عربی.
3 –
الجرح والتعدیل – جلد هشتم – صفحه 12 و 13 – به شماره 13340/ 33 – تالیف أبومحمد
عبدالرحمن بن أبِي حاتم رازِي – عربی.
4 –
تقریب الثقات – صفحه 1091 – به شماره
12764 – تالیف محمد بن حبان بستِي – عربی.
5 –
تاریخ بغداد – جلد سوم – صفحه 130، 131 و 132 – تالیف حافظ أبِي بکر أحمد بن علی
بن ثابت خطیب بغدادِي – عربی.
6 –
تهذیب التهذیب – جلد پنجم – صفحه 186 و 187 – به شماره 7207 – تالیف حافظ ابن حجر
عسقلانی – عربی.
7 –
أسامِي من روِي عنهم محمد بن إسماعیل بخارِي – صفحه 179 و 180 – به شماره 200 –
تالیف عبدالله بن عدِي جرجانِي – عربی.
8 –
شذرات الذهب – جلد دوم – صفحه 275 – حوادث سال 255 – تالیف امام شهاب الدین ابن عماد
حنبلِي – عربی.
9 –
طبقات الحنابله – جلد اول – صفحه 305 و 306 – به شماره 428 – حرف میم – تالیف أبِي
الحسین محمد بن أبِي یعلی – عربی.
10
– موسوعة الحدیث – معلومات عن الراوِي – عربی.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر