إمام
حافظ و پیشوا شیخ الإسلام أبوالفَضل صَدَقه بن فَضل مَروَزِي در حدود سال 150 هجری
قمری متولد گردیده، و در آخر سال 223 هجری قمری وفات یافته است.(2) نامبرده از
صاحبان علم، فضل و سنت بود، و او همان است که محله و خیابان صَدَقه در مَرو منتسب
به او است.(4)
موصوف از إسحاق بن یوسف بن مرداس أزرق،
إسماعیل بن عُلَیَّه أسدِي، حَجَّاج بن محمد مصیصِي، حفص بن غِیاث، حماد بن أسامه
بن زید قرشِي، سُفیان بن عُیَینه بن میمون هلالِي، أبِي خالد سُلَیمان بن حَیَّان
أحمر، سلام بن نوح بن أبِي عطاء بصرِي، عبدالله بن رَجاء مکِي، عبدالله بن نمیر
همدانِي، عبدالله بن وَهب، عبدالرحمن بن مَهدِي بن حسان عنبرِي، عبدالرزاق بن همام
بن نافع حمیرِي، عَبدَه بن سُلَیمان کوفِي، فَضل بن موسی سِينانِي، محمد بن جعفر
غُندَر، أبِي مُعاویه محمد بن خازِم ضَرِير، أبِي هَمَّام محمد بن زَبرِقان
أهوازِي، محمد بن فضیل بن غزوان ضبِي، أبِي حمزه محمد بن مَیمون سُکرِي، محمد بن
یحیی بن قیس سبئِي، مُعاذ بن مُعاذ عَنبرِي، معتمر بن سُلیمان، وکیع بن جراح
رؤاسِي، ولید بن مُسلم قرشِي، یحیی بن سَعید بن فروخ قَطان، یزید بن هارون واسطِي،
یوسُف بن أسباط و عده أی دیگر حدیث روایت نموده،
و
از او محمد بن إسماعیل بخارِي، أحمد بن منصور بن راشِد مَروَزِي زاج، أحمد بن یوسف
بن خالد أزدِي، أمیه بن عثمان دمشقِي، ظُلَیم بن حُطَیط أزدِي، أبوالغُشَیم،
أبوسُلَیمان دَبُوسِي جَهضَمِي، أبومحمد عبدالله بن عبدالرحمن دارمِي، عبدالله بن
یونس بن محمد اندلسِي، عبدالرحیم بن مُنِيب مَروَزِي، أبوقُدامه عُبَیدالله بن
سعید سَرخسِي، حافظ عبیدالله بن واصِل بِيکَندِي بخارِي، قاسم بن سلام هروِي، محمد
بن أحمد بن جُنید دَقاق، محمد بن إسحاق بن خزیمه سلمِي، محمد بن سلیمان بَغدادِي
ساکن مرو، محمد بن ضوء بن منذر شیبانِي، أبومُوَجَّه محمد بن عمرو فَزارِي، محمد
بن نَصر مَروَزِي فقیه، محمود بن آدم مَروزِي، یحیی بن زکریا بن عیسی مَروَزِي
سُنِّي، یعقوب بن سُفیان فَسَوِي فارسِي و تعدادی دیگر روایت کرده اند.(1، 3 و9)
علِي بن حسن بن عَبده به نقل از حاشد بن مالک
بخارِي می گوید: از وَهب بن جریر شنیدم، که می گفت: خداوند إسحاق بن راهویه، صدقه
و یَعمَر(بن بشر مروزی از یاران عبدالله بن مبارک) را پاداش دهد، که خیر ایشان به
إسلام رسید، و آنها سنت را در مشرق زمین زنده کردند. أبوداود می گوید: از عباس بن
عبدالعظیم عَنبرِي شنیدم، که می گفت: سه کس را دیدم، و آن ها را بین خود و خداوند
حجت قرار دادم: أحمد بن حنبل، زید بن مبارک صَنعانِي و صدقه بن فضل. یعقوب بن
سُفیان می گوید: از عباس بن عبدالعظیم عنبرِي شنیدم، که از أحمد بن حنبل در عراق،
صدقه بن فضل در خراسان و زید بن مبارک در یمن یاد می کرد. أحمد بن شعیب نسائِي می
گوید: او ثقه است. أبوبشر دولابِي او را ثقه
گفته، و احمد بن سیار او را مدح کرده است.(6
و 7)
إمام محمد بن حبان بستِي در کتاب تقریب الثقات
صدقه بن فضل مروزِي را در شمار ثقات آورده، و می نویسد: أبوالفضل صدقه بن فَضل
مَروَزِي از اتباع تابعین و صاحب جدیث و سنت بوده است.(5)
علامه دهخدا در لغت نامه اش آورده است: صدقه
بن فضل مکنی به ابوالفضل مروزِي تابعی است.(10)
إمام أبوعبدالله شمس الدین محمد بن أحمد بن
عثمان ذهبِي در کتاب سیر أعلام النبلاء می نویسد: صدقه بن فضل مروزِي إمام، حجت و
صاحب سنت بود، و او در مرو جایگاه إمام أحمد بن حنبل در بغداد را داشت. عباس بن
ولید نَرسِي می گوید: ما می گفتیم: صدقه بن فضل در خراسان و أحمد ین حنبل در عراق
مثل هم هستند. حافظ أبوالقاسم در کتاب – شیوخ النبل – وفات صدقه بن فضل را در آخر
سال 223 هجری قمری آورده، اما تعداد دیگری وفات او را در سال 126 هجری قمری گفته
اند.(2)
إمام شهاب الدین ابن عماد حنبلِي در کتاب
شذرات الذهب آورده است: أبوالفضل صدقه بن فضل مروزِي عالم و محدث اهل مرو در سال
223 هجری قمری وفات یافت.(8)
منابع
و مآخذ:
1 –
تهذیب الکمال – جلد سیزدهم – صفحه 144، 145 و 146 – به شماره 2867 – تالیف حافظ
جمال الدین مزِي – عربی.
2 –
سیر أعلام النبلاء – جلد دوم – صفحه1061 و 1062 – به شماره 1705 – طبقه دوازدهم –
تالیف إمام شمس الدین ذهبِي – عربی.
3 –
تاریخ کبیر – جلد چهارم – قسم دوم از جزء دوم - صفحه 298 – به شماره 2896 – تالیف امام
محمد بن إسماعیل بخاری – عربی.
4 –
معجم البلدان – جلد سوم – صفحه 397 – حرف صاد – تالیف إمام شهاب الدین أبِي
عبدالله یاقوت بن عبدالله حموِي – عربِي.
5 –
تقریب الثقات – صفحه 617 – به شماره 6653 – تالیف إمام محمد بن حبان بستِي – عربی.
6 –
تهذیب التهذیب – جلد دوم – صفحه 542 و 543 – به شماره 3395 – تالیف حافظ ابن حجر
عسقلانی – عربی.
7 –
الجرح والتعدیل – جلد چهارم – صفحه 402 و 403 – به شماره 7025/ 1906 – تالیف إمام
عبدالرحمن بن أبِي حاتم رازِي – عربی.
8 –
شذرات الذهب – جلد دوم – صفحه 152 – حوادث سال 223 هجری قمری – تالیف امام شهاب الدین ابن عماد حنبلِي - عربی.
9 –
موسوعة الحدیث – معلومات عن الراوِي – عربی.
10 – لغت نامه دهخدا – جلد دهم – صفحه 14900 – حرف
صاد – تالیف علامه علی اکبر دهخدا – فارسی.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر