حافظ
علامه فقیه محدث دیار مصر أبومحمد سعید بن حکم بن محمد بن سالم بن أبِي مریم
جُمَحِي مِصرِي مولای أبِي صَبِيغ از بنِي جمح بوده، و معروف به سعید بن أبِي مریم
می باشد. نامبرده در سال 144 هجری قمری متولد گردید، و در سال 224 هجری قمری در سن
80 سالگی وفات یافت. احادیث او را صاحبان صحاح سته در کتب شان آورده اند.(1 و 5)
موصوف از إبراهیم بن إسماعیل بن أبِي
حَبِیبَه أشهلِي، إبراهیم بن سُوِيد نخعِي، إبراهیم بن سوید بن حیان مدنِي، أسامه
بن زید بن أسلَم، إسرائیل بن یونس سبِيعِي، إسماعیل بن إبراهیم بن عُقبه قرشِي،
إسماعیل بن یسع قاضِي، أبِي ضَمرَه أنس بن عِیاض بن ضمره لیثِي، بکر بن مضر قرشِي،
جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن علِي معروف به جعفر صادق، حبان بن واسع مازِي،
حَمَّاد بن زید أزدِي، خَلَّاد بن سلیمان حَضرمِي، داود بن عبدالرحمن عبدِي،
رِشدین بن سعد مهرِي، سرِي بن یحیی شیبانِي، سعید بن ربیع حرشِي، سعید بن
عبدالرحمن جُمَحِي، سُفیان بن عُیینه بن میمون هلالِي، سلیمان بن بلال قرشِي،
ضِمام بن إسماعیل، عبدالله بن سُوید بن حَیَّان مِصرِي، عبدالله بن صالح جهنِي، عبدالله
بن عمرعمرِي، عبدالله بن فَرُّوخ خراسانِي، عبدالله بن لَهِيعه حضرمِي، عبدالله بن
مُنِيب مدنِي، عبدالله بن وَهب قرشِي، عبدالرحمن بن إسحاق عامرِي، عبدالرحمن بن
أبِي موالِي مدنِي، عبدالرحمن بن أبِي الزَّناد قرشِي، عبدالرحمن بن زید بن أسلم
قرشِي، عبدالرحمن بن عبدالعزیز أُمامِي، عبدالعزیز بن أبِي حازم مخزومِي،
عبدالعزیز بن أبِي سلمه ماجشون، عبدالعزیز بن محمد دَراوَردِي، عبیدالله بن عمر بن
حفص بن عاصم بن عمر عدوِي، عثمان بن مکتل مصرِي، عَطَّاف بن خالد مَخزومِي، عقیل
بن خالد أیلِي، عمرو بن حارث أنصارِي، فتح بن یزید أموِي، لَیث بن سعد فهمِي، مالک
بن أنس أصبحِي، مالک بن إسماعیل نهدِي، محمد بن جعفر بن أبِي کثیر أنصارِي، پسرش
محمد بن سعید بن أبِي مریم، محمد بن عبدالله بن عبید بن عُمَیر لیثِي، محمد بن
مسلم طائفِي، أبِي غَسَّان محمد بن مُطَرَّف لیثِي، محمد بن یحیی ذُهلِي، محمد بن
یوسف فریابِي، معاویه بن صالح حضرمِي، مُغِيره بن عبدالرحمن حِزامِي، موسی بن سلمه
مصرِي، موسی بن یعقوب زَمعِي، نافع بن عبدالرحمن مدنِي، نافع بن عمر جُمَحِي، نافع
بن یزید مصرِي، هشام بن خالد سلامِي، یحیی بن أیوب مصرِي، یحیی بن زیاد أسدِي،
یحیی بن سعید قطان، یزید بن خالد همدانِي، یعقوب بن محمد لیثِي، یعقوب بن أبِي
عباد قلزمِي، یونس بن یزید أیلِي و عده أی دیگر حدیث روایت نموده، و از وی إبراهیم
بن أبِي داود أسدِي، إبراهیم بن حسین بن علِي معروف به ابن دیزیل همدانِي، إبراهیم
بن خالد جرجانِي، إبراهیم بن عبدالله ختلِي، إبراهیم بن مرزوق أموِي، إبراهیم بن
هانِي نیشابورِي، إبراهیم بن یعقوب جُوزجانِي، أحمد بن إسحاق بن واضِح عَسَّال
مصرِي، أحمد بن أیوب ضبِي، أحمد بن حسن تِرمذِي، أحمد بن حَمَّاد زُغبَه، أحمد بن
حماد بن مسلم تجیبِي، أحمد بن حمویه ثقفِي، أحمد بن داود بن موسی مکِي، برادرزاده
اش أحمد بن سعد بن أبِي مریم جمحِي، أحمد بن شبویه خزاعِي، أحمد بن صالح عِجلِي،
أحمد بن عاصم عبادانِي، أحمد بن عبدالله بن عبدالرحیم مصرِي، أحمد بن عمرو قرشِي،
أحمد بن محمد بن حَجَّاج بن رِشدین بن سعد، أحمد بن منصور رَمادِي، أحمد بن مهدِي
اصفهانِي، أحمد بن مهران اصفهانِي، إسحاق بن إبراهیم قطان، إسحاق بن حسن طَحَّان
مصرِي مولای بني هاشم، إسحاق بن سُوید رَملِي، إسحاق بن صَبَّاح کِندِي، إسحاق بن
مَنصور کَوسَج، إسماعیل بن إسحاق مصرِي، إسماعیل بن عبدالله اصفهانِي سَمُّویه،
إسماعیل بن عبدالله بن مسعود عبدِي، بکر بن سهل بن إسماعیل بن نافع دمیاطِي، جعفر
بن محمد رسعنِي، حسن بن علِي بن زولاق مصرِي، حسن بن علی خَلَّال، حسن بن غلیب
أزدِي، حسین بن حسن رازِي، حسین بن نصر بغدادِي، حفص بن عمر دورِي، حمزه بن نُصَیر
مصرِي، حُمید بن زنجویه، حمید بن مخلد أزدِي، خالد بن نزار بن مغیره غسانِي، ربیع
بن سلیمان أزدِي، سرِي بن خزیمه بن معاویه أبیوردِي، سعد بن عبدالله بن
عبدالحکم بن أعین مصرِي، سعید بن أسد بن
موسی، سلیمان بن أحمد بن أیوب بن مطیر طبرانِي، سلیمان بن معبد مروزِي، سَهل بن
زَنجَله رازِي، صالح بن عبدالرحمن بن عمرو بن حارث أنصارِي، صالح بن مسمار
کشمیهنِي، طاهر بن عیسی بن إسحاق بن عبدالله تمیمِي، عباس بن إبراهیم أیلِي،
عبدالله بن أحمد بن محمد بن أبِي مریم غسانِي، عبدالله بن أحمد بن زکریا بن حارث
تمیمِي، عبدالله بن حماد آمُلِي، عبدالله بن شبویه مروزِي، عبدالله بن صالح جهنِي،
عبدالله بن عبدالرحمن بن فضل بن بهرام دارمِي، عبدالله بن محمد بن إبراهیم بن
عثمان معروف به ابن أبِي شیبه عبسِي، عبدالله بن محمد أزدِي، عبدالرحمن بن إبراهیم
بن عمرو بن میمون دحیم قرشِي، عبدالرحمن بن جارود أحمرِي، عبدالرحمن بن حاتم مرادِي،
عبدالرحمن بن عبدالله بن عبدالحکم مصرِي، عبدالرحمن بن عمرو بن عبدالله بن صفوان
معروف به أبوزرعه دمشقِي، عبدالعزیز بن عِمران بن مِقلاص مصرِي، عبید بن عبدالواحد
بن شَرِيک بَزَّاز، عثمان بن سعید دارمِي، علی بن داود بن یزید تمیمِي، علی بن
عبدالرحمن بن محمد بن مُغیره مخزُومِي، علی بن عثمان نفیلِي، علی بن محمد بن احمد
بن حسن بغدادِي، علی بن معبد بن نوح مصرِي، علی بن مغیره أثرم، علِي بن زیاد
لحجِي، أبورِفاعه عُماره بن وَثیمه بن موسی بن فُرات مصرِي، عمر بن خطاب قشیرِي
سَجستانِي، عمر بن أبِي عمر بلخِي، عمر بن محمد بن بجیر بن خازم بن راشد همدانِي،
عمرو بن أبِي طاهر أحمد بن عمرو بن سَرح مصرِي، عمرو بن أحمد بن عمرو بن عبدالله
قرشِي، فضل بن یعقوب رخامِي، فضیل بن محمد مطلبِي، فهد بن سلیمان نحاس، أبوعبید
قاسم بن سلام هروِي، محفوظ بن إبراهیم فِرکِي، محمد بن أبِي بکر مقدمِي، محمد بن
احمد بن حماد وراق، أبوحاتم محمد بن إدریس حنظلِي رازِي، محمد بن إسحاق صاغانِي،
محمد بن إسماعیل بن إبراهیم بن مغیره بخارِي، محمد بن إسماعیل بن یوسف سلمِي، محمد
بن ایوب یمامِي، محمد بن أبِي القاسم ثقفِي، محمد بن خالد بن جبله رافقِي، محمد بن
خلف بن عمار بن علاء بن غزوان عَسقلانِي، محمد بن سعد بن منیع هاشمِي، محمد بن سهل
بن عسکر تمیمِي بخارِي، محمد بن صالح بن عبدالرحمن أنماطِي، محمد بن عبدالله بن
حوشب طائفِي، محمد بن عبدالله بن سنجر جرجانِي، محمد بن عبدالله بن عبدالحکم بن
أعین بالسِي، محمد بن عبدالله بن عبدالرحیم بن بَرقِي مصرِي، محمد بن عبدالجبار
قرشِي، محمد بن عبدالجبار بن کامل سلمِي، محمد بن عبدالملک بصرِي، محمد بن علِي بن
زید صائغ، محمد بن عمرو بن تمام کلبِي، محمد بن عمرو بن نافع مِصرِي، محمد بن عوف
طائِي حِمصِي، محمد بن عیسی بن یزید تمیمِي، محمد بن مِسکِين یمامِي، محمد بن مسلم
بن عثمان رازِي، محمد بن میسر جعفِي، محمد بن یحیی بن أبِي عمر عدنِي، محمد بن
هارون دمشقِي، محمد بن یحیی بن عبدالله ذُهلِي، محمد بن یحیی بن موسی معروف به ابن
حیویه إسفراینِي، مطلب بن شعیب أزدِي، موسی بن سهل بن قادم رملِي،موسی بن هارون بن
عبدالله بن مروان بغدادِي، میمون بن أصبغ بن فرات نصیبِي، مَیمُون بن عباس
رافِقِي، یحیی بن أیوب بن بادِي عَلَّاف مصرِي، یحیی بن أیوب مقابرِي، یحیی بن
عثمان بن صالح سَهمِي، یحیی بن معلی رازِي، یحیی بن معین بن عون بن زیاد بن بسطام،
أبوحبیب یحیی بن نافع مصرِي، یزید بن سنان بن یزید قرشِي، یعقوب بن سُفیان بن جوان
فسوِي فارسِي، یوسف بن عبدالهادِي مقدسِي، یوسف بن یزید بن کامل قرشِي و تعدادی
دیگر روایت کرده اند.(1 و8)
حسین بن حسن رازِي می گوید: از أحمد بن حنبل
سوال کردم: از چه کسی در مصر حدیث بنویسم؟ گفت: از ابن أبِي مریم. أبوداود
سجستانِي می گوید: ابن أبِي مریم در نزد من حجت است. أحمد بن شعیب نسائِي می گوید:
نوشتن حدیث از ابن أبِي مریم باکی ندارد،
و او در نزد من از سعید بن عمیر محبوب تر است. دارقطنی می گوید: در نوشتن حدیث از
ابن أبِي مریم باکی نیست. یحیی بن معین می گوید: ابن أبِي مریم ثقه است.(6 و 8)
إمام أبومحمد عبدالرحمن بن أبِي حاتم رازی در
کتاب الجرح والتعدیل می نویسد: از پدرم راجع به سعید بن حکم بن أبِي مریم مصری
سوال کردم، گفت: او ثقه است.(4)
إمام شمس الدین أبوعبدالله ذهبِي در کتاب سیر
أعلام النبلاء آورده است: سعید بن أبِي مریم از جمله أئمه حدیث بود. عجلِي می
گوید: موصوف ثقه است، و او را دهلیز طویلی بود، مردی به نزد او آمد، توقف کرد، و
بر او سلام داد. ابن أبِي مریم در رد سلامش گفت: سلامی بر تو مباد، نه هم در حفظ
خداوند باشی، و خداوند ترا جزاء دهد. برایش گفتیم: چرا چنین گفتی؟ گفت: او قدری
است. کس دیگری آمد، و باز به جوابش چنین گفت. برایش گفیم: چرا چنین گفتِي؟ گفت: او
جَهمِي خبیثی است. و باز شخص دیگری آمد. گفت: این رافضِي است. و گمان نمی کنم، که
جواب سلامش را داده باشد. نامبرده مرد هوشیاری است، و در مصر از او و از عبدالله
بن عبدالحکم هوشیار تر کسی را ندیدم.(5)
إمام محمد بن حبان بستِي در کتاب تقریب الثقات
سعید ابن أبِي مریم را در شمار ثقات آورده، و می نویسد: أبومحمد سعید بن حکم بن
أبِي مریم جُهَنِّي از اتباع تابعین و از اهالی مصر بوده، و در سال 224 هجری قمری
وفات یافته است.(2)
حافظ شهاب الدین ابی الفلاح عبدالحی بن احمد
بن محمد ابن عماد حنبلِي در کتاب شذرات الذهب آورده است: سعید بن أبِي مریم حکم بن
محمد بن سالم جمحِي مصرِي ثقه و یکی از ارکان علم حدیث بوده است. وی از یحیی بن
أیوب و أبِي غسان محمد بن مطرف و هم ردیفان ایشان از مصریین و حجازین حدیث روایت
نموده است. موصوف در سال 224 هجری قمری به عمر هشتاد سالگی وفات یافت.(7)
أبوسعید بن یونس می گوید: سعید بن حکم بن
أبِي مریم مولای أبِي فاطمه بوده، و بعضی او را أبوفطیمه می گفتند، و او مولای
أبِي صَبِيغ و او از موالی بنِي جُمَح بوده است. موصوف شخصی فقیه بود، و در سال
144 هجری قمری متولد و در سال 224 هجری قمری وفات یافت.(5)
أمام محمد بن إسماعیل بخاری در تاریخ کبیر
می نویسد: أبومحمد سعید بن حکم بن أبِي مریم مصرِي جمحِي در سال 224 هجری قمری
وفات یافته است.(3)
منابع
و مآخذ:
1 –
تهذیب الکمال – جلد دهم – از صفحه 391 الی صفحه 395 – به شماره2235 – تالیف حافظ
جمال الدین مزی – عربی.
2 –
تقریب الثقات – صفحه 519 – به شماره5332 – تالیف إمام محمد بن حبان بستِي خراسانِي
– عربِي.
3 –
تاریخ کبیر – جلد سوم – صفحه 465 – به شماره 1547 – تالیف إمام محمد بن إسماعیل
بخارِي – عربی.
4 –
الجرح والتعدیل – جلد چهارم – صفحه 13 و
14 – به شماره5168/49 – تالیف إمام أبومحمد بن أبِي حاتم رازِي – عربی.
5 –
سیر آعلام النبلاء – جلد دوم – صفحه 1006 و 1007 – به شماره 1622 – طبقه یازدهم –
تالیف إمام شمس الدین ذهبی – عربی.
6 –
تهذیب التهذیب – جلد دوم – صفحه 300 – به شماره
2689 – تالیف حافظ ابن حجر عسقلانی – عربی.
7 –
شذرات الذهب – جلد دوم – صفحه 155 – حوادث سال 224 هجری قمری – تالیف شهاب الدین
ابن عماد حنبلی – عربی.
8
- موسوعة الحدیث – معلومات عن الراوِي –
عربی.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر