إمام حافظ أبوعبدالله إسماعیل بن أبِي أویس عبدالله
بن عبدالله بن أویس بن مالک بن أبِي عامر أصبحِي مدنِي هم پیمان بنِي تَیم بن
مُرَّه بوده، برادر أبِي بکر عبدالحمید بن أبِي أوَیس و خواهرزاده مالک بن أنس و
نسیبه می باشد. وی در سال 137 هجری قمری متولد گردیده، و در سال 226 و طبق گفتۀ بعضی از مؤرخین در ماه رجب سال
227هجری قمری وفات یافته است.(3و 7)
نامبرده
از پدرش أبِي أویس عبدالله بن عبدالله مدنِي، برادرش أبوبکر عبدالحمید بن أبِي
أوَیس، خالویش مالک بن أنس و نیز از سَلَمَه بن وَردان، عبدالرحمن بن أبِي زَنَّاد،
عبدالعزیز بن عبدالله بن أبِي سلمه ماجِشون، سلیمان بن بلال، إسماعیل بن إبراهیم
بن عُقبَه، کَثِیر بن عبدالله بن عمرو بن عوف مُزَنِي، إبراهیم بن إسماعیل بن أبِي
حَبِيبَه أشهَلِي، إبراهیم بن سعد زُهرِي، إسماعیل بن عبدالله بن خالد بن سعید بن
أبِي مریم، جعفر بن إبراهیم بن محمد بن علِي بن عبدالله بن جعفر بن أبِي طالب، حفص
بن عمر بن أبِي العَطَّاف، خارجه بن حارث بن رافع بن مَکِيث جُهنِي، زید بن
عبدالرحمن بن زید بن أسلم، عبدالرحمن بن زید بن أسلم، عبدالعزیز بن أبِي حازم،
عبدالعزیز بن محمد دَراوَردِي، عبدالعزیز بن مُطَّلِب بن عبدالله بن حنطب
مخزُومِي، عبدالملک بن قُدامه جُمَحِي، محمد بن عبدالرحمن بن أبِي بکر جُدعانِي،
محمد بن عبدالرحمن بن رَدَّاد عامرِي، محمد بن نُعَیم بن عبدالله مُجمِر، محمد بن
هلال مَدَنِي و دیگران حدیث روایت نموده، و از او بُخارِي، مُسلم، إبراهیم بن سعید
جوهرِي، احمد بن صالح مصرِي، حسن بن جریر صٌورِي، حسن غیر منسوب، أبِي خَیثمَه زهیر
بن حرب، عبدالله بن عبدالرحمن دارمِي، أحمد بن یوسف سُلمِي نِيشابورِي، جعفر بن مُسافر
تَنَیسِي، عبیدالله بن محمد بن یزید بن خُنَیس
مکِي، محمد بن یحیی ذُهلِي، یعقوب بن حُمَید کاسِب، یعقوب بن سُفیان فارسِي، أبو
حاتم محمد بن إدریس رازِي، قتیبه بن سعید بغلانِي، إسماعیل بن إسحاق بن إسماعیل بن
حَمَّاد بن زید قاضِي، نَصر بن علِي جَهضَمِي، حارث بن محمد بن أبِي أسامه
تمِيمِي، إبراهیم بن هَیثم بَلَدِي، أبوالحارث أحمد بن سعید فِهرِي مِصرِي، أحمد
بن سهل بن أیوب أهوازِي، أبوبکر أحمد بن محمد بن أبِي بکر بن سالم بن عبدالله بن
عمر بن خطاب سالمِي، أحمد بن هیثم بن خارجه بن یزید بن جابر شَعرانِي، بُهلُول بن
إسحاق أنبارِي، حفص بن عمر بن صَبَّاح رَقِّي، حماد بن إسحاق بن إسماعیل بن حماد
بن زید، عباس بن فضل أسفاطِي، عبدالله بن شبیب مدنِي، عبدالملک بن حبیب مالکِي، علِي
بن جَبله أصفهانِي، علِي بن عبدالعزیز بغوِي، علِي بن مبارک صَنعانِي، محمد بن
عامر أنطاکِي، محمد بن عباس مؤَدَّب، محمد بن نصر صائغ، محمد بن نُعمان بن بشیر
مَقدَسِي، أبوزکریا یحیی بن إسماعیل بَغدادِي، یوسف بن موسی قَطَّان و مردمانی
دیگر روایت نموده اند.(1)
فضل بن
زیاد می گوید: از احمد بن حنبل شنیدم، که برایش گفته شد: امروزه عالم مدینه کیست؟
گفت: إسماعیل بن أبِي أوَیس عالم کثیرالعلم است، یا مثل همین مطلب را گفت. اما
اکثر محدثین او را سخیف العقل و در شمار ضعفاء آورده اند.(2)
ابومحمد
عبدالرحمن بن أبِي حاتم رازِي در کتاب الجرح والتعدیل می نویسد: در نامه أی که
برایم ابن أبِي خیثمه نوشت آمده، که گفته است: از یحیی بن معین شنیدم، که می گفت:
إسماعیل بن أبِي أویس راستگو اما ضعیف العقل است. ابن أبِي حاتم می گوید: از پدرم
شنیدم که می گفت: اسماعیل بن أبِي أویس محل الصدق اما کم عقل(ساده) است.(4)
امام محمد
بن حبان بستی در کتاب تقریب الثقات اسماعیل بن أبِي أویس را از جمله ثقات ذکر
کرده، و می نویسد: أبوعبدالله إسماعیل بن أبِي أویس و اسم أبِي أویس عبدالله بن
عبدالله بن أویس بن أبِي عامر أصبحِي بوده، و او هم پیمان عثمان بن عبیدالله
تَیمِي قُرشِي و خواهرزاده مالک بن انس و از جمله اتباع تابعین می باشد. موصوف در
سال 226 هجری قمری درگذشته است.(5)
امام شهاب
الدین ابن عماد حنبلِي در کتاب شذرات الذهب آورده است: حافظ ابوعبدالله إسماعیل بن
أبِي أویس أصبحِي مدنِي در سال 226 هجری قمری وفات یافت. موصوف از خالویش مالک بن
أنس حدیث شنیده، اما در او ضعف مشاهده می شود. (محمد بن عبدالله بن محمد قیسِي
دمشقِي شافعِي معروف به) ابن ناصرالدین گفته است: امام احمد و امام بخاری وی را
توصیف نموده، اما نسائی و عده أی دیگر بر او حرف زده، و ایراد گرفته اند.(6)
منابع و مآخذ:
1 – تهذیب الکمال – جلد سوم – از صفحه 124 الی صفحه
129 – به شماره 459 – تالیف حافظ جمال الدین مزِي – عربی.
2 -
تهذیب التهذیب - جلد اول - صفحه 255، 256 و 257 – به شماره 568 – تالیف حافظ ابن
حجر عسقلانی – عربی.
3 -
سیر اعلام النبلاء - جلد دوم - صفحه
1028، 1029 و 1030 – به شماره 1650 – طبقه یازدهم – تالیف امام ذهبی –
عربی.
4 –
الجرح والتعدیل – جلد دوم – صفحه 121و 122 – به شماره 613 – تالیف ابن أبِي حاتم
رازِي – عربی.
5 –
تقریب الثقات – صفحه 218 – به شماره 1225 – تالیف امام محمد بن حبان بستی – عربی.
6 –
شذرات الذهب – جلد دوم – صفحه 163و 164 – حوادث سال 226 هجری قمری – تالیف ابن
عماد حنبلی – عربی.
7 – تاریخ کبیر – جلد اول – قسم اول – صفحه 364 – به
شماره 1152 – تالیف امام محمد بخاری – عربی.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر