حافظ
حجت المعمر أبوهُذَیل حُصَین بن عبدالرحمن سُلَمِي کُوفِي پسر عموی أبوعتاب منصور
بن مُعتَمِر سلمِي بوده، و در زمان خلافت معاویه بن أبِي سُفیان(رض) در سال چهل و
سوم هجری متولد گردیده، و در زمان أبوجعفر منصور دومین خلیفه عباسِي در سال یکصد و
سی و شش هجری قمرِي به وفات یافته است.(1، 2 و 3) موصوف از إبراهیم بن یزید نخعِي،
إسماعیل بن أبِي إدریس، أنس بن مالک أنصاری، بکیر بن عبدالله بن أشج قرشِي، جابر
بن سَمُرَه عامرِي، جُبَیر بن محمد بن جُبیر بن مُطعِم قرشِي، حبیب بن أبِي ثابت
أسدِي، حَسَّان بن مُخارق، حَصَین بن جُندُب أبِي ظَبیان جَنَّبِي، حصین بن قبیصه
فزارِي، حکیم بن جبیر، خارجه بن صلت برجمِي، خیثمه بن أبِي خیثمه بصرِي، ذَرَّ بن
عبدالله هَمدانِي، ذکوان أبِي صالح سَمَّان، زکریا بن أبِي زائده وادعِي، زید بن
وهب جُهَنِي، سالم بن أبِي جَعد أشجعِي، سَعد بن عُبَیده سلمِي، سعید بن جُبیر
أسدِي، سعید بن عبدالرحمن خزاعِي، سلمان مولای عزه، سمره بن جندب فزارِي که از
جمله اصحاب رسول الله(ص) بوده است، أبِي وائل شَقِيق بن سلمه أسدِي، أم طارق مولاة
سعد، أبِي سَفیان طَلحه بن نافع قرشِي، أم عاصم مادر بزرگ معلی، عامر بن شراحیل
شَعبِي، عبدالله بن حبیب سلمِي، عبدالله بن شَدَّاد بن هاد لیثِي، عبدالله بن ظالم
تمِيمِي، عبدالله بن عباس قرشِي، عبدالله بن عبدالله مازنِي، عبدالله بن أبِي
قَتَاده أنصارِي، عبدالأعلی بن حکم کَلبِي، عبدالرحمن بن أبِي لیلی أنصارِي،
عبدالعزیز بن رُفَیع أسدِي، عبدالملک برادرزادۀ عمرو بن حُرَیث، عبیدالله بن
عبدالله بن عُتبَه بن مَسعود هزلِي، عبیدالله بن مُسلم حَضرمِي، عِراک غِفارِي،
عروه بن جعد بارقِي که از جمله اصحاب رسول الله (ص) بوده است، عطاء بن أبِي رَبَاح
قرشِي، عِکرِمَه مولای ابن عباس، عُماره بن رُوَیبَه ثقفِي، عمرو بن جاوان تمیمِي، عمرو بن عبدالملک قرشِي، عمرو بن مُرَّه
مرادِي، عمرو بن میمون أودِي، أبِي الحکم عمران بن حارث سُلَمِي، عِیاض بن عمرو
أشعرِي، غَزوان أبِي مالک غِفارِي، فروة بن نوفل أشجعِي، کثیر بن مُدرِک أشجعِي،
مُجاهد بن جَبر مکِي، محمد بن جُبَیر بن مُطعِم قرشِي، محمد بن جحاده أودِي، محمد
بن طلحه مطلبِي، مُرَّه بن شَراحِيل معروف به مرة الطیب، أبِي الضُّحَی مُسلم بن
صُبَیح همدانِي، مسلم بن مسلم بن مَعبَد، مُسَیَّب بن رافع، مُصعَب بن سَعد بن
أبِي وَقَّاص، معاذ بن جبل انصارِي، مُعاذ بن زُهرَه ضبِي، منصور بن معتمر سلمِي،
موسی بن أبِي کثیر أنصارِي، میسره بن یعقوب طهوِي، نافع مولای ابن عمر، هُدبَه بن
منهال، هلال بن یَساف أشجعِي، هیثم بن شِهاب، یحیی بن أبِي کثیر طائِي، یحیی بن
وثاب أسدِي، أبوإسحاق سبیعِي، أبِي رَزِين أسدِي، أبوسلمه بن عبدالرحمن زهرِي،
أبِي عُبَیده بن حُذَیفه بن یمان عبسِي، أبِي عَطِيَّه وادعِي، أبِي عیاض،
أبوهریره دوسِي و عده أی دیگر حدیث روایت نموده، و از او إبراهیم بن طهمان بن شعبه
هروِي، أسد بن عمرو بجلِي، إسرائیل بن موسی بصرِي، إسرائیل بن یونس بن أبِي إسحاق
سبِيعِي، إسماعیل بن زکریا بن مره خلقانِي، جراح بن ضحاک خراسانِي، جریر بن حازم،
جریر بن عبدالحمید ضبِي، حسن بن صباح واسطِي، حسن بن صالح ثورِي، حسین بن واقد
مروزِي، حُصَین بن نُمَیر واسطِي، خالد بن عبدالله واسطِي، خدیج بن معاویه جعفِي،
خَلَف بن خَلِيفَه أشجعِي، زائِدَه بن قُدامه ثقفِي، زهیر بن معاویه جعفِي، زیاد
بن عبدالله بَکَّائِي، سُفیان بن سعید ثَورِي، سفیان بن عیینه بن میمون هلالِي،
سُلَیمان بن طِرخان تَیمِي، سلیمان بن کثیر عَبدِي، سُلیمان بن مهران أعمش،
أبوالأحوص سَلَّام بن سُلَیم حنفِي، سوید بن عبدالعزیز بن نمیر سلمِي، شجاع بن
مخلد فلاس، شَرِيک بن عبدالله نَخَعِي، شُعبَه بن حَجَّاج بن ورد عتکِي، شُعَیب بن
مَیمون، شیبان بن عبدالرحمن تمیمِي، عاصم بن علِي واسطِي، عَبَّاد بن عَوَّام
کلابِي، أبوزُبَید عَبشَر بن قاسم زبیدِي، عبدالله بن إدریس أودِي، عبدالله بن
مبارک حنظلِي، عبدالله بن فیروز داناج، عبدالعزیز بن عبدالصمد عَمِّي، عبدالعزیز
بن مُسلم قمسملِي، عبدالمک بن عمیر لخمِي، عبیده بن حمید لیثِي، علِي بن صالح
همدانِي، علِي بن عاصم تمیمِي، عِمران بن عِیَینَه بن أبِي عمران هلالِي، عمرو بن
مره مرادِي، عیسی بن ماهان رازِي، فُضَیل بن عِیاض بن مسعود تمیمِي، قاسم بن ولید،
قاسم بن ولید هَمدانِي، أبومالک کعب بن عاصم أشعرِي، مالک بن مِغوَل بجلِي، محمد
بن عبدالرحمن سَهمِي باهِلِي، محمد بن عبدالرحمن طُفاوِي، محمد بن فُضَیل بن غزوان
ضبِي، مسدد بن مسرهد أسدِي، مسعر بن کدام عامرِي، مسیب بن رافع أسدِي، منصور بن
أبِي الأسود لیثِي، هُشَیم بن بَشِير بن قاسم سلمِي، ورقاء بن عمر بن کلیب یشکرِي،
أبوعَوَانه وَضَّاح بن عبدالله یشکرِي، یزید بن عطاء یشکرِي، أبویوسف یعقوب بن
إبراهیم بن حبیب بن خنیس قاضِي، أبوبکر بن علِي مقدمِي، أبوبکر بن عَیَّاش أسدِي،
أبوکُدَینَه یحیی بن مُهَلَّب، أبوجعفر رازِي، و تعدادی دیگر روایت کرده اند.(1 و
11)
أبوأحمد بن عدِي جرجانِي می گوید: حصین بن
عبدالرحمن سلمِي را احادیثی است، به آن ها رجوع می کنم، و در آن باکِي نیست. أحمد
بن حنبل می گوید: حصین بن عبدالرحمن سلمِي ثقه، قابل اعتماد و از بزرگان علم حدیث
بوده است. أحمد بن شعیب نسائی گفته است: حصین بن عبدالرحمن تغیر کرده بود. أحمد بن
صالح جیلِي می گوید: ثقه و ثابت در حدیث است. عبداللطیف بن إبراهیم بن کیال شافعِي
او را یکی از ثقات گفته است. علِي بن مدینِي می گوید: موصوف ذاتاً ثقه بود، اما در
آخر عمر گرفتار سوء حافظه شد. یعقوب بن سفیان نسوِي او را ثقه و قابل اعتماد گفته
است.(11)
أبومحمد عبدالرحمن بن أبِي حاتم رازِي در
کتاب الجرح والتعدیل می نویسد: از پدرم شنیدم که می گفت: حصین بن عبدالرحمن سلمِي
در نقل احادیث صدوق و ثقه است، اما در آخر عمرش گرفتار سوء حافظه بوده است. عبدالرحمن
بن أبِي حاتم می گوید: از أبوزرعه راجع به حصین بن عبدالرحمن سلمِي پرسیدم، گفت:
ثقه است. پرسیدم: آیا می شود به حدیث وی حجت جست؟ گفت: ای والله! چرا که نمی
شود.(5)
إسحاق بن منصور به نقل از یحیی بن معین او را
ثقه گفته است. أحمد بن عبدالله عِجلِي می گوید: حصین بن عبدالرحمن سلمِي کوفی ثقه و ثابت در حدیث بوده، و در آخر حیاتش در
مبارک سکونت داشته است(مبارک اسم نهری در بصره بوده، که آن را خالد بن عبدالله
قسرِي حفر کرده است.) و تعدادی از مردم واسط از وی حدیث روایت کرده اند. حفص بن
غیاث می گوید: از مالک بن مِغوَل شنیدم، که برای قاسم بن ولید می گفت: آیا به چشم
خود مثل طلحه بن مُصَرِّف دیده ای؟ گفت: بلی، حُصَین بن عبدالرحمن. محمد بن حُمَید
به نقل از جریر می گوید: حُصَین بن عبدالرحمن را دیدم، که ریش خود را با حِنَّاء
خَضاب می کرد. هشَیم می گوید: حصین بن عبدالرحمن سلمِي نود و سه سال عمر نموده، و
از أعمش بزرگتر و تقریباً هم سن إبراهیم نَخَعِي بوده است. محمد بن عبدالله
حَضرَمِي می گوید: حصین بن عبدالرحمن سلمِي در سال 136 هجری قمری درگذشت. احادیث
حصین بن عبدالرحمن سلمِي را بخارِي، مسلم، أبوداؤد، ترمذِي، نسائِي و ابن ماجه در
کتب شان آورده اند. موصوف به شهرهای عراق مانند کوفه، نخع، سلیمانیه و واسط سفر
نموده، و در آخر عمرش در مبارک ساکن گردید، و مبارک قریه أی در کنار دجله پائین تر
از نهر سابس بوده است.(1)
إمام محمد بن إسماعیل بخارِي در کتاب تاریخ
کبیر می نویسد: أبوهذیل حصین بن عبدالرحمن سلمِي کوفِي از عماره بن رُوَیبَه و
شعبِي حدیث شنیده، و از او ثورِي، شعبه، و أبوعوانه روایت نموده اند. أحمد به نقل
از یزید بن هارون می گوید: به طلب حدیث بودم، و حصین زنده بود، و در مبارک زندگی
می کرد، و حدیث می خواند، اما عارضه فراموشی داشت. زیاد به نقل از هشیم و او از
حصین گفته است: من عروسی پدر و مادر منصور بن معتمر سلمِي را بیاد دارم. حصین بن
عبدالرحمن سلمِي از أعمش بزرگتر و هم سن أبراهیم بود، و به 93 سالگی یا 73 سالگی
وفات یافت.(4)
إمام ذهبِي در کتاب سیر أعلام النبلاء آورده
است: حصین بن عبدالرحمن شاهد عروسی پدر و مادر منصور بن معتمر سلمِي پسر عمویش
بوده است. مُطِّيِّن می گوید: موصوف در سال 136 هجری قمری وفات یافته است.(2)
حافظ ابن حجر عسقلانِي در کتاب تهذیب
التهذیب می نویسد: حصین بن عبدالرحمن سلمی
از هشتاد نفر از صحابه به شمول دو تن از زنان صحابیه حدیث روایت نموده، که از جمله
آنها أبوجحیفه، عمرو بن حریث، عبدالله بن عمر، انس بن مالک، عماره بن رُوَیبَه
ثقفِي، جابر بن سَمُرَه عامرِي، عبیدالله بن معلم حضرمِي، زید بن وهب، أم عاصم
همسر عتبه بن فرقد و ام طارق مولاة سعد می باشند.(8)
إمام
محمد بن حبان بستِي در کتاب تقریب الثقات آورده است: أبوهذیل حصین بن عبدالرحمن
سلمِي از أتباع تابعین و از اهالی کوفه بود. گفته شده است: حصین بن عبدالرحمن
سلمِي از صحابی پیامبر اسلام(ص) عماره بن رویبه حدیث شنیده، و عماره را با رسول
الله(ص) صحبت بوده است، بنا بر این حصین بن عبدالرحمن از جمله تابعین می باشد. می
گویند: حصین بن عبدالرحمن سلمِي در زمان خلافت أبوجعفر منصور خلیفه عباسِي به عمر
هفتاد و سه سالگی در سال 136 هجری قمری وفات یافته است.(3) اما أبِي عمرو خلیفه بن
خیاط شباب عصفرِي وفات او را در سال 137 هجری قمری گفته است.(6)
إمام شهاب الدین أبِي الفلاح ابن عماد حنبلِي
در کتاب شذرات الذهب می نویسد: حافظ حصین بن عبدالرحمن سلمِي کوفِي به سن 93 سالگی
وفات یافته است.(9)
محمد بن سعد کاتب واقدِي در کتاب طبقات می
نویسد: حُصَین بن عبدالرحمن از نژادگان سلمِي ها است.(10)
أسلم بن سهل رَزَّاز واسطِي معروف به بَحشَل
در تاریخ واسط می نویسد: أبوالحسن گفت: از وهب شنیدم، که می گفت: حصین بن
عبدالرحمن سلمِي در محله بنِي سافرِي سکونت داشت، و بعد دخترش با مردی از ایشان
ازدواج کرد، که در (نهر)مبارک می نشست، و او هم با دخترش به نهر مبارک نقل مکان
نمود. محمد بن حرب می گوید: از علِي بن عاصم شنیدم، که می گفت: روزی که منصور بن
معتمر درگذشت به کوفه رفتم، و برایم بسیار سنگین تمام شد، حصین را ملاقات کردم،
برایم گفت: برایت بگویم، که کی پدر منصور را رهنمائی کرد، تا با مادرش ازدواج
نماید؟ گفتم: کی رهنمائی کرد؟ گفت: من. أحمد بن سعد زهرِي می گوید: از سعد بن
سلیمان شنیدم، که می گفت: از هشیم شنیدم، که گفته است: حصین از شش کس از اصحاب
رسول الله(ص) حدیث روایت کرده، اما او از هشتاد کس از صحابه به شمول دو تن از زنان
صحابیه حدیث روایت نموده است. أسلم بن سهل واسطِي می گوید: از أهالِي واسط اشخاص
ذیل از حصین بن عبدالرحمن سلمِي حدیث روایت کرده اند: شعبه، هشیم، خالد، عباد،
خلف، علی بن عاصم، أبوسفیان حمیرِي، حصین بن نمیر، یزید بن عطاء، صباح بن درهم،
شعیب بن میمون، محمد بن حجاج، سوید بن عبدالعزیز، أبوعوانه فضاله بن حصین بن
عبدالرحمن و عمویش موسی بن عبدالرحمن.(7)
منابع
و مآخذ:
1 –
تهذیب الکمال – جلد ششم – از صفحه 519 الی صفحه 523 - به شماره 1358 – تالیف حافظ جمال الدین یوسف
مزِي – عربی.
2 –
سیر اعلام النبلاء - جلد دوم – صفحه 122 –
به شماره 805 – طبقه چهارم – تالیف امام ابوعبدالله شمس الدین ذهبِي – عربی.
3 –
تقریب الثقات – صفحه 371 – به شماره 3313 – تالیف إمام محمد بن حبان بستِي
خراسانِي – عربی.
4 –
تاریخ کبیر – جلد سوم - قسم دوم از جزء دوم – صفحه 7 و 8 - به شماره 25 – تالیف
امام محمد بن اسماعیل بخاری – عربی.
5 –
الجرح والتعدیل – جلد سوم – صفحه 207 و 208 – به شماره 3130/ 837 – باب عین –
تالیف عبدالرحمن بن أبِي حاتم – عربی.
6 –
طبقات خلیفه بن خیاط – صفحه 160 و 164 – تالیف أبِي عمرو خلیفه بن خیاط شباب
عصفرِي – عربی.
7 –
تاریخ واسط – از صفحه 97 الی صفحه 101 – به شماره 74 – تالیف أسلم بن سهل رَزَّاز
واسطِي معروف به بَحشَل – عربی.
8 –
تهذیب التهذیب – جلد اول – صفحه 609 و 610 – به شماره 1621 – تالیف حافظ ابن حجر عسقلانِي – عربِي.
9 –
شذرات الذهب - جلد اول – صفحه 326 – حوادث سال 136 هجری قمری – تالیف شهاب الدین
ابن عماد حنبلِي - عربی.
10
– طبقات – جلد ششم – صفحه 794 – تالیف محمد بن سعد کاتب واقدِي – ترجمه دکتر محمود
مهدوِي دامغانِي – فارسی.
11 – موسوعة الحدیث – معلومات عن حیات الراوی.
عربی.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر