إمام محدث صالح بن رستم از موالی قبیله مزینه و مکنی
به ابوعامر خزاز بصرِي می باشد،(3) و خزاز به معنی حریرچی ابریشم باف و کسی است که
با حرفه و تجارت ابریشم سروکار دارد.(10) و او پدر عامر بن أبِي عامر است.(1)
موصوف از بکر بن عبدالله مُزنِي، حسن بن
سعد هاشمِي، حسن بن یسار بصرِي، ثابت بن أسلم بُنانِي، حمید بن هلال بن هبیره
عَدَوِي، رستم مزنِي، زهیر بن عبدالله قرشِي، زیاد أعلَم، سفیان بن سعید ثورِي،
سیار بن أبِي سیار عنزِي، أبِي قِلابه عبدالله بن زید بن عمرو جَرمِي، عبدالله بن
عبید حِمَیرِي مؤذن، عبدالله بن أبِي مَلَیکه تیمِي، أبِي رَوح عبدالرحمن بن قیس
عَتَکِي، عبدالرحمن بن کعب بن مالک، عبدالملک بن حبیب أسدِي، عطاء بن أبِي رَباح
قرشِي، عکرمه مولای ابن عباس، عمرو بن دینار جمحِي، کثیر بن شَنطِير مازنِي، محمد بن سیرین أنصارِي، محمد بن شهاب زهرِي،
محمد بن مسلم قرشِي، محمد بن منکدر قرشِي، نافع مولای ابن عمر، یحیی بن أبِي کثیر
طائِي، یوسف بن ماهک فارِسِي، أبِي زبیر مکِي، أبِي عمران جَونِي، أبِي نعامه
سعدِي، أبِي یزید مدنِي و جماعتی دیگر حدیث روایت نموده، و از او إبراهیم بن بسطام
زعفرانِي، إبراهیم بن عبدالحمید جرشِي، إسحاق بن راهویه مروزِي، إسرائیل بن یونس
سبیعِي، بکر بن بکار قیسِي، إسماعیل بن علیه أسدِي، ثابت بن یزید أحول، جعفر بن
سلیمان ضُبَعِي، حجاج بن نصیر فساطیطِي، حجاج بن محمد مِصِيصِي، خداش بن عیاش
عبدِي، روح بن عباده بن علاء قیسِي، زهیر بن إسحاق سلولِي، سعید بن عامر ضُبَعِي،
سعید بن مقلاص خزاعِي، سعید بن واصل حَرشِي، ابوداود سلیمان بن داود بن جارود
طیالسِي، سهل بن حماد عنقزِي، ضحاک بن مخلد نبیل، پسرش عامر بن أبِي عامر مزنِي
خَزَّاز، عبدالرحمن بن ثابت بن ثوبان عنسِي، عبدالکبیر بن عبدالمجید بصرِي،
عبدالواحد بن واصل سدوسِي، عتاب بن حرب مزنِي، عثمان بن عمر بن فارس عبدِي، عفان
بن سیار باهلِي، علی بن عاصم تمیمِي، عمر بن جعفر وراق، عمر بن عمر بن محمد بن
حاطب جمحِي، عمرو بن حمزه قیسِي، عمرو بن خلیفه بکراوِي، عیسی بن یونس سبیعِي، قرة
بن خالد سدوسِي، هوذه بن خلیفه برادر عمرو بن خلیفه، ابونعیم فضل بن دُکَین
ملائِي، فضل بن موسی سینانِي، محمد بن عبدالله أنصارِي، ابوبِشر مُطَهَّر بن سوار،
مُعتَمِر بن سلیمان تیمِي، ملازم بن عمرو حنفِي، موسی بن خلف عمِي، میمون بن زیاد
سقاء، نَضر بن شُمَیل مازنِي، هُشَیم بن بشیر بن قاسم سلمِي، یحیی بن سعید قطان،
یحیی بن کثیر بصرِي ابونضر، یزید بن هارون واسطِي، یعقوب بن عمرو، یونس بن بکیر بن
واصل شیبانِي و شماری دیگر روایت کرده اند.(1، 9)
عباس
دورِي به نقل از یحیی بن معین می گوید: ابوعامر خزاز چیزی نیست. ابوبکر أثرم به
نقل از احمد بن حنبل می گوید: صالح بن رستم مزنِي صالح الحدیث است. احمد بن
عبدالله عجلی می گوید: صالح بن رستم جائزالحدیث و پسرش عامر بن صالح بصرِي ثقه می
باشند. ابوعبید آجرِي به نقل از أبِي داود می گوید: صالح بن رستم مزنِي ثقه است.
دارقطنِي می گوید: قوی نیست. ابونعیم اصفانِي می گوید: صالح بن رستم ابوعامر خزاز
از ثقات اهل بصره بوده است. علی بن مدینی او را ضعیف گفته است. محمد بن وضاح قرطبی
می گوید: ثقه است.(2و 5)
امام
ابوعبدالله شمس الدین ذهبِي در کتاب سیر اعلام النبلاء می نویسد: ابوعامر خزاز
صالح بن رستم در دهه بعد از سال 150 هجری قمری وفات یافت.(5)
امام
ابوسعد عبدالکریم سمعانِي در کتاب الأنساب آورده است: ابوعامر صالح بن رستم از
اهالی بصره بوده، از ابن ابی ملیکه، حسن بصرِي و دیگران حدیث روایت نموده، و از او
هشیم، یحیی قطان و پسرش عامر بن صالح روایت کرده اند. موصوف در سال 152 هجری قمری
وفات یافت.(6)
امام
ابومحمد عبدالرحمن بن ابی حاتم رازی در کتاب الجرح والتعدیل می نویسد: یونس بن
حبیب به نقل از ابوداود می گوید: از ابا عامر خزاز صالح بن رستم حدیث شنیدم، و او
ثقه است. و علی بن ابی طاهر می گوید: در نامه ای که أثرم برایم نوشت، گفته است:
شنیدم که از ابا عبدالله احمد بن حنبل دربارۀ صالح بن رستم سوال گردید، گفت: صالح
الحدیث است. عبدالرحمن بن ابی حاتم می گوید: پدرم از قول اسحاق بن منصور و او از
ابن معین می گفت: صالح بن رستم چیزی نیست. ابن ابی حاتم می گوید: از پدرم راجع به
أبی عامر خزاز سوال گردید. پدرم گفت: صالح بن رستم شیخی است، که حدیثش نوشته شود،
اما به آن حجت آورده نشود، و او شبهه ناک تر از پسرش عامر است.(7)
امام محمد
بن حبان بستی در کتاب تقریب الثقات صالح بن رستم را از جمله ثقات آورده، و می
نویسد: صالح بن رستم ابوعامر خزاز از جمله اتباع تابعین و از اهالی بصره بوده، و
در سال 152 هجری قمری وفات یافته است.(4)
علامه
دهخدا در لغت نامه اش به نقل از کتاب عیون الأخبار می نویسد: صالح بن رستم مکنی به
ابوعامر خزاز تابعی است، و ابن قتیبه به واسطه أصعمِي از وی روایت کند، و او از
ایاز و او از عمر بن هبیره وزیر روایت آرد. همچنین در لغت نامه دهخدا به نقل از
کتاب المصاحف آمده است: ابوبکر سجستانِي گوید: صالح از عطاء و او از ابن عباس و
وکیع و حجاج از وی روایت کنند.(8)
منابع و مآخذ:
1 – تهذیب الکمال – جلد سیزدهم – صفحه 47، 48، 49 و
50 – به شماره 2812 – تالیف حافظ جمال الدین مزِي – عربی.
2 – تهذیب التهذیب – جلد دوم – صفحه 526 و 527– به
شماره 3335 و جلد ششم – صفحه373 – به شماره9932– تالیف حافظ ابن حجر عسقلانی –
عربی.
3 – تاریخ کبیر – جلد چهارم – صفحه 280 – به شماره
2807 – تالیف امام محمد بن اسماعیل بخاری – عربی.
4 – تقریب الثقات – صفحه 609 – به شماره 6531 –
تالیف امام محمد بن حبان بستی – عربی.
5 – سیر اعلام النبلاء – جلد دوم – صفحه 330 – به
شماره 1017 – طبقه دهم - تالیف امام ابوعبدالله شمس الدین ذهبی – عربی.
6 – الأنساب – جلد دوم – صفحه 357 – تالیف امام
ابوسعد عبدالکریم سمعانِي – عربی.
7 –الجرح والتعدیل – جلد چهارم – صفحه 367 و 368 – به
شماره 6883/ 1764 – تالیف ابن ابی حاتم رازِي – عربی.
8 -
لغت نامه دهخدا - جلد دهم - صفحه14810
و14811 – تالیف علامه علی اکبر دهخدا – فارسی.
9 –
موسوعة الحدیث – معلومات عن الراوِي – عربی.
10 – الرائد – صفحه 736 – تالیف جبران مسعود – ترجمه
دکتر رضا انزابی نژاد – قاموس عربی به فارسی.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر